Ajax Nedir ve Nasıl Çalışır?

Ajax Nedir ve Nasıl Çalışır?

Ajax, açıklaması ile Asynchronous JavaScript and XML, Türkçede yer alan XLM’nin kısaltılmasına verilen isimdir. Sunuculara gelen isteklerin arka planda işlenmesini sağlar ve eşzamanlı olmamakla birlikte web sitelerinin gelişmesine yardımcı olur. Ajax nedir ve nasıl çalışır sorusu kısaca bu şekilde açıklanabilir. İçeriğin devamından Ajax hakkındaki detaylı tüm sorulara ve cevaplarına ulaşabilir, aklında herhangi bir soru işareti kalmasının önüne geçebilirsin.

Ajax’a en temel ifade ile, Javascript tarafından tanınan kodlama dili denilebilir. Tüm bu özelliklerinin yanı sıra Ajax sayesinde web sitelerinin dinamik içerikleri yönetilir ve dinamik bir şekilde yapı kurularak kullanıcı etkileşimi sağlanır. Adından da anlaşılacağı üzere Xtensible Markup Language-Genişletilebilir İşaretleme Dili, sıklıkla kullanılan ve herkes tarafından bilinen HTML ve XML’nin benzeridir. Bu durum kısaca şu şekilde açıklanabilir; HTML verileri göstermek için tasarlanır, XML ise veriyi kapsar.

JavaScript, Ajax ya da XML fark etmeksizin hepsi eş zamansız bir şekilde çalışır. Bu sebeple Ajax kullanımı gerçekleştirilen her web sitesinde sayfa yenilenmeden veriler gönderilebilir ve geri alım gerçekleştirilebilir.

Ajax Kullanımını Pratikleştiren Öneriler

Google kullanılmaya başlandığı ilk yıllarda kullanıcılarına yeni öneriler sunarken her bir öneride sayfa yenilemesi gerektirirdi. Bir konuda araştırma gerçekleştirirken Google tarafından sunulan anahtar kelimeler bu önerilere örnek olabilir. Ajax ise her öneride sayfa yenilenmesi gerekmesini engeller ve daha iyi bir kullanıcı deneyimi yaşamalarını sağlar.

Ajax, 90’lardan bu yana kullanılır. Fakat, Google Ajax’ı 2004 yılında ilk kez Google Maps üzerinde kullanmaya başlamış sonrasında ise daha fazla uygulamasına yaymıştır. Bugün ise web sitelerinde hem daha iyi sonuçlara ulaşmak hem de kullanıcı deneyiminin en üst sıralarda yer almasını sağlamak adına yaygın bir şekilde kullanımı gerçekleştirilir. Ajax’ın kullanımı ile ortaya çıkan pratiklikler işe aşağıdaki şekildedir:
 

• Puanlama ve oylama sistemlerinde kullanılır: Online olarak alışverişini gerçekleştirdiğin ya da kayıt olduğun bir oyun oldu mu? Eğer cevabın evet ise işte tam olarak bu noktada Ajax’ın sana yardımcı olduğu söylenebilir. Ajax, internet üzerinden sunulan hizmetlerin oylanmasına ve puanlanmasına olanak sağlar. Oylamanızı gerçekleştirdikten sonra sayfanın kapanmadan devam etmesi Ajax kullanımı sayesindedir.
   
• Sohbet odalarında kullanılır: Sohbet odalarında, online çağrı merkezlerinin işleyişinde de Ajax’ın kullanımının sağlandığı söylenebilir. Ajax; sayfa yenilemesi gerçekleştirilmeden sohbetin süregelmesini, akışın bozulmamasını ve aynı ekran üzerinde konuşmanın devam etmesini sağlar. Bu sayede mesaj geldiğinde ya da mesaj attığınızda sayfa yenilenmeden konuşma devam eder.
   
• Sosyal medya gündem bildirimlerinde kullanılır: Sosyal medya uygulamalarının güncellenmesi ve anlık olarak bildirimlerin sağlanması için Ajax kullanımı gerçekleştirilir.  Her bildirim geldiğinde ya da paylaşım gerçekleştirildiğinde sayfa yenilenmesi gerçekleştirilmeden güncelleme sağlanır. Tüm bu işlemler Ajax sayesinde mümkün hale gelir. Ajax nedir ne işe yarar? sorusuna bu şekilde açıklama yapmak mümkündür.

Ajax Nasıl Çalışır?

Ajax hakkında sıklıkla merak edilen bir diğer soru da Ajax nasıl çalışır sorusudur. Ajax yalnızca gelişmiş bir teknoloji ya da program dili değildir. Ajax’ın web geliştirme tekniğini olduğunu ve içinde pek sistemin bulunduğunu unutmamak gerekir. İçerdiği sistemler ise şu şekilde sıralandırılabilir:

• Sunum için CSS içerir.
• Ana dil desteği içi HTML ve XHTML içeri.
• Görüntü verilerinin dinamik bir şekilde sağlanması ve etkileşim alabilmesi için Document Object Model ve Doküman Nesne Modeli adı verilen DOM’u içerir.
• Veri değişiminin sağanabilmesi adına XML ve manipülasyon içinse XSLT’yi içerir.
• Eşzamanlı olmayan bir iletişimin sağlanabilmesi adına XMLHttpRequest objelerini bulundurur.
   

Son kısımda ise tüm teknolojilerin bir arada bulunması adına JavaScript’ten yararlanır. İşbirliği ile oldukça kaliteli bir sonuç ortaya çıkarır. Ajax nasıl kullanılır sorusunun cevabı biraz da bu şekildedir. Çünkü Ajax’ın tek bir yönü değil, birbiri ile bağlantılı olan oldukça fazla özelliği ve yönü bulunur.

Klasik Model ve Ajax Modeli’nin Arasındaki Farklar Nelerdir?

Klasik model ve Ajax modeli arasındaki farklar oldukça fazladır. 

• Öncelikle Klasik Model incelendiğinde bu modelin internet tarayıcısından sunucuya http isteği yolladığı görülür. Ajax modeli ise tarayıcıya özel bir JavaScript çağrısı meydana getirir, bu çağrıyı sonrasında XMLHttoRequest’i aktif ederek destekler.
   
• Klasik Model, sunucudan isteği elde eder ve işlem gerçekleştirildikten sonra veriyi alabilir.  Ajax bunun aksine arkaplanda http isteği yaratır. Klasik Model, elde ettiği veriyi web tarayıcısına gönderirken Ajax ise herhangi bir veri almak ile uğraşmaz. Sunucu, kurulu olan sistem sayesinde veriyi elde eder ve tarayıcıya gönderimini gerçekleştirir.
   
• Son aşamada Klasik Model’de tarayıcı veriyi alır ve sayfanın yenilenmesini sağlar. Ajax ise herhangi bir sayfa yenilenmesi gerçekleştirmez, sayfa yenilenmeden tüm işlemler yapılabilir.
   
• İki model arasındaki en belirgin fark Klasik Model’in kullanıcı deneyiminin daha düşük olmasıdır. Çünkü işlem bitene kadar kullanıcıların beklemekten başka bir şansı olmaz. Ajax’ın kullanımının gerçekleştirilmesi halinde ise herhangi bir bekleme süreci olmaz, sunucular ve diğer teknik kısımlar organize bir şekilde çalışır. Beklenen sayfa ekrana anında gelir ve sayfa yenilemesi gerekmez. 

Avantajlarına bakıldığında ise Ajax’ı kullanmanın pek çok faydası olduğundan söz edilmesi mümkündür. İşte Ajax hakkında merak edilenler ve bilinmesi gerekenler bu şekildedir. Ajax kullanımı ile her şeyin daha kısa süre içerisinde gerçekleştirilmesi ise oldukça kolaydır.

Eğer sen de "Ben bu konuda daha da derinleşmek istiyorum!" diyorsan, teknolojik yeteneklerini bir üst seviyeye taşıyacak, öğrenirken eğleneceğin, ücretsiz ve sertifikalı eğitimler sunan Bootcamplere göz atmalısın!

Ya da sen direkt "Ben teknoloji dünyasında yer almak, kariyerimi bu alanda sürdürmek istiyorum!" diyenlerdensen, sadece teknoloji iş ilanlarının bulunduğu techcareer.net iş ilanları sitesine de mutlaka göz atmalısın. Kim bilir, belki de hayalindeki işi orada bulacaksın!🌟