Design Thinking (Tasarım Odaklı Düşünme) Nedir?

Tasarım Odaklı Düşünme veya Design Thinking, birçok şirket tarafından kullanılan ve yenilikçi ürünler ortaya çıkarmalarını sağlayan ürün geliştirme sürecidir. Tasarım odaklı düşünme belirli adımların takip edildiği bir süreçtir. Gelin Design Thinking kavramına yakından bakalım.

Tasarım Odaklı Düşünme Nedir?

Design Thinking, karmaşık sorunlara kullanıcıları merkeze alarak çözüm üretme sürecidir. Dilimize Design Thinking kavramı tasarım odaklı düşünme olarak geçmiştir. Tasarım odaklı düşünme, karmaşık problemleri yaratıcı düşünme yöntemi ile çözümler üretmeyi amaçlayan ve bunu prototipleme ve test aşamalarını da dahil eden bir süreçtir. İnovatif düşünce metodolojilerinden biri olan tasarım odaklı düşünme birçok kurum tarafından insanı merkeze alan ürünler geliştirmek için iş süreçlerinde uygulanmaktadır.

Tasarım odaklı düşünce hedef kitle ile empati kurarak sorunların daha net bir şekilde belirlenmesini, yaratıcı çözümlerin ortaya konmasını ve test edilerek son ürün olarak kullanıcıların isteyeceği bir ürün çıkarmayı amaçlar.

Tasarım Odaklı Düşünmenin Tarihi

Design Thinking yada tasarım odaklı düşünmenin geçmişi onlarca yıl öncesine dayanmaktadır. Yaratıcı düşünce süreçleri ile ilgili psikolojik çalışmalar 1940’larda yürütülmeye başlandı. 1950’lerde yeni yaratıcılık teknikleri ve 1960’larda tasarım metotlarının ortaya konması tasarım odaklı düşünmenin temellerini oluşturur.

Tasarım odaklı düşünmenin üzerine ilk yazılar John E. Arnold’ın 1959 yılında yayınlanan “Yaratıcı Mühendislik” ve L. Bruce Archer’ın 1965 yılında yayınlanan “Tasarımcılar için Sistematik Yöntem” kitaplarında yer alır.

John E. Arnold “Yaratıcı Mühendislik” kitabında yaratıcı düşüncenin 4 alanını ortaya koyar. Bunlar yeni bir ihtiyacı karşılayan çözümler veya eski bir ihtiyacı yeni bir şekilde çözmek, bir çözümün daha iyi bir versiyonu geliştirmek, daha düşük üretim maliyeti hedeflemek ve satılabilirliği artırmaktır.

L. Bruce Archer ise “Tasarımcılar için Sistematik Yöntem” kitabında sistematik bir tasarım süreci koyarken geleneksel tasarımın kapsamının genişletilmesini ifade eder.

John E. Arnold, Stanford Üniversitesi’ndeki çalışmaları ile tasarım odaklı düşünmenin ilk adımlarını attı. Stanford Üniversitesi'ndeki çalışmaları Robert McKim ve Rolfe Faste’nin bu alanda üretim yapmasına imkan sağladı.

80’li ve 90’lı yıllarda Rolf Faste “Yaratıcı Bir Eylem Yöntemi Olarak Tasarım Odaklı Düşünme” fikrini ortaya atmıştır ve Stanford Üniversitesi’nde çalışmalarını yürütmüştür. 1991 yılında Rolf Faste’nin Stanford’dan meslektaşı olan David M. Kelly, IDEO tasarım danışmanlığı şirketini kurmuştur ve iş süreçlerinde tasarım odaklı düşünmeyi uygulamaya koymuştur. Design Thinking’e son hali takip eden yıllarda IDEO’dan David Kelly ve Tim Brown tarafından Roger Matin ile birlikte verilmiştir.

Tasarım Odaklı Düşünme Ne Zaman Uygulanabilir?

Design Thinking ürün, yazılım, hizmet geliştirme gibi bir çok süreçte uygulanabilir. Bu yaklaşım özellikle çok karmaşık olan defalarca benzer çözümler üretilmiş ancak başarılı bir çözüm ortaya konulamadığı durumlarda kullanılabilir. Kullanıcının merkeze alınarak yaratıcı, daha önce düşünülmemiş, inovatif bir çözüm ortaya koymada yardımcı olur.

Tasarım Odaklı Düşünme Süreci

Süreç doğrusal olmayan ve yenileyen aşamalar üzerinden yürütülür. Kullanıcı analizi, problemleri belirleme, fikir üretme, çözüm geliştirme, prototipleme ve test etme birçok farklı görevi barındırır.

Design Thinking özellikle kötü problemler (wicked problems) ile mücadele için kullanılır. Kötü problemler bir formülü, doğru veya yanlış çözümü olmayan tasarım problemleridir. Horst Rittel tarafından yaratılan bu terim karmaşık problemler için kullanılır. Bu tarz problemlere yaratıcı bakış açısı ile yaklaşmak yeni veya daha iyi bir çözüm yolu ortaya konmasına imkan sağlar.

Tasarım odaklı düşünme süreci hedef kitlenin analizi, problemin belirlenmesi gibi aşamaların yanı sıra prototip oluşturma ve prototipleri gerçek kullanıcı kitlesiyle test etme süreçlerini de barındırır. Tüm bu tasarım odaklı düşünme süreci beş adımda gerçekleştirilir.

Tasarım Odaklı Düşünme Basamakları Nelerdir?

Tasarım odaklı düşünme süreci belirli adımlara sahiptir. Temelde tasarım odaklı düşünme 5 adımda gerçekleşir. Tasarım odaklı düşünme doğrusal bir süreçten ziyade adımlar arasında geri dönülebilen ve tekrarlanan bilen yinelemeli bir döngüdür. Önce bu adımların neler olduğundan bahsedip ardından ise döngünün nasıl işlediğine değinebiliriz.

Empati Kurma (Empathize)

Tasarım odaklı düşünmenin ilk adımı empati kurmadan geçer. Bir ürün geliştirme sürecinde bu ürünü kullanacak kullanıcıların yerine kendini koyman, bu kullanıcılarla empati kurman gerekir. Bunu yapmak için hedef kullanıcı kitlesi ile etkileşime geçmek ve davranışlarını gözlemlemek gerekir. Hedef kitlede yer alan kullanıcıların davranışlarını ve yaşadıkları problemleri daha iyi anlamaya çalışılır.

Tanımlama (Define)

Empati aşamasının ardından sıra tanımlamaya gelir. İlk aşamada hedef kitle ile empati yapılarak kullanıcıların davranışları gözlemlendi. Böylelikle hedef kitlenin ihtiyaçları ve yaşadıkları sorunlar hakkında elimizde veri bulunur. Bu verilerden yola çıkar karşılaşılan ve çözüm üretilmesi gereken sorunların tam olarak ne olduklarını net bir şekilde belirlenir. Çözüm aranan sorun net olarak belirlendiğinde fikir üretme aşamasına geçilebilir.

Fikir Üretme (Ideate)

Kullanıcıların davranışlarını biliyorsun. Elinde çözmen gereken bir sorun var. Üçüncü aşamada ise bu sorunları çözebilecek fikirler üretmen gerekir. Bu aşamada mümkün olduğu kadar sıradan olanın dışında düşünmek önemlidir. Kalıpların dışına çıkmak tam olarak bu noktada yapılacak bir davranış olabilir. Yaratıcılığın en önemli olduğu aşamadır. Beyin fırtınası, rol yapma, zihin haritaları bu aşamada oldukça yardımcı olur. Elindeki karmaşık probleme çözüm olarak ürettiğin fikirlerden mantıklı ve uygulanabilir olanlar seçerek bir sonraki aşamaya geçebilirsin.

Prototipleme (Prototype)

Bu noktada elinde bir adet sorun ve soruna karşılık mükemmel çözüm olabilecek birkaç fikir mevcut. Yapılması gereken bu çözümleri prototip haline getirerek test edilebilecek basit ürünler ortaya çıkarmaktır. Prototip aşamasında yeni fikirler ortaya çıkabilir veya prototipi hazırlanan fikrin hatalı veya teknik olarak yapılamayacağı sonucuna varabilirsin. Bu durumda önceki adımlara geri dönmen gerekebilir. Ayrıca test aşamasında prototip için geri bildirimler alınarak geliştirmeler yapılabilir.

Test Aşaması

Design Thinking’in son adımı diyebileceğimiz test aşamasında prototipler gerçek kullanıcı ile buluşturulur. Test aşamasında amaç hedef kitleyi temsil eden test grubundan ürün hakkında geri bildirim almaktır. Böylelikle doğru ve işe yarar bir çözüm üretildiğinden emin olunur. Adımları geçen ürün için üretim sürecine geçilebilir. Testlerin olumsuz sonuç verdiği durumlarda önceki adımlara geri dönülür.

Tasarım odaklı düşünce sürecinin doğrusal bir süreç olmadığını adımlar arası geri dönülebilen döngüsel bir süreç olduğundan söz etmiştik. Şimdi bunu biraz daha açabiliriz. Bir ürün test aşamasında istenen sonuçları vermediğinde yeniden fikir üretme aşamasına dönülebilir. Hatta sonuçlara göre kullanıcıların doğru anlaşılmadığına karar verilerek yeniden empati adımına dönerek sürece baştan başlanabilir. Yine test sürecinde çözülmesi gereken yeni sorunlar veya mevcut sorunun kapsamı genişletilebilir. Böyle bir durumda tanımlama sürecine dönmek gerekebilir. Prototip geliştirme sürecinde daha iyi fikirler ortaya çıkabilir. Yeniden fikir üretme aşamasına dönülerek süreç tekrarlanır.

Tasarım Odaklı Düşünmenin Sağladığı Faydalar Nelerdir?

Takip edilen adımların her biri sürece birçok fayda sağlar. Tasarım odaklı düşünmenin sağladığı faydaları şu şekilde sıralayabiliriz:

• Ürün geliştirilen hedef kitlenin doğru bir şekilde belirlenmesini sağlar.
• Yaratıcı düşünceyi teşvik etmesiyle inovatif fikirlerin ortaya çıkmasını sağlar.
• Döngüsel yapısı ile özellikle sürekli yeni fikirlerin ortaya çıkmasını, ürün prototiplerinin tekrarlanan testlerden geçmesini sağlar.
• Hedef kitlenin isteklerinin belirlenmesi, bu istekler doğrultusunda test edilerek geliştirilmesi son ürünün kullanıcılar tarafından kabul edilebilirliğini artırır.
• Aşılması mümkün olmadığı düşünülen sorunlara farklı bakış açısıyla bakılmasını sağlayarak aşılabilmesini mümkün kılar.
• Tasarım odaklı düşünme tüm ekipler tarafından kolayca uygulanabilir.

 Teknoloji alanında kariyer hedefleyenler yeni mezunlar için fırsatlar Techcareer.net’de. Sende hemen Tehcareer.net’in tamamen ücretsiz Bootcamp eğitimlerine katıl! Eğitiminin ardından iş fırsatı yakala. Kendini hazır hissediyorsan Techcareer.net’in iş ilanları sayfasından sana uygun ilanlara keşfet, başvur.