Web3, blokzincir teknolojisi yardımıyla merkeziyetsiz bir altyapı ile veri paylaşımı sunan bir teknolojidir. Geleneksel internet uygulamalarında veriler, son kullanıcının dışında merkezi bir varlık üzerinden depolanır ve yayınlanır. Web3 diğer ifadesiyle Web 3.0 topluluk odaklı bir projedir, verilerin kontrolünü son kullanıcıya bırakır. Veri aktarımı kullanıcıdan kullanıcıya doğru gerçekleşirken arada bağlantı kurulması gereken bir otoriteye ihtiyaç duymaz. Bu yüzden daha hızlı ve güvenlidir.

Web’in Evrimi

Web, internet olarak adlandırılan network aracılığıyla veri alışverişi sağlayan bir altyapıdır. İlk defa iki bilgisayar arasında veri iletişimi ARPANET projesiyle 1960’lardan 1970’lere geçerken gerçekleşir. 1990’lara geldiğimizde bilgisayarlar arası haberleşme protokollerinin gelişmesiyle birbirinden uzak iki nokta arasında veri alışverişi mümkün olur. 1990’ların başlamasıyla birlikte “World Wide Web” adıyla Web’in evrimi başlar.

Web 1.0 Nedir?

Web’in ilk kullanılan modelidir. Web 1.0, genellikle firmaların sahip olduğu web sitelerinin statik olarak Web ortamında saklandığı ve erişime sunulduğu, son kullanıcının neredeyse hiçbir etkileşiminin olmadığı merkezden dışarıya tek yönlü iletişimin olduğu en ilkel Web teknolojisidir. Bu altyapıdaki verilerin kodlanması için sık kullanılan kodlama dili HTML dilidir. Web 1.0, 1991’den 2004 yılına kadar kullanılır.

Web 2.0 Nedir?

Web 2.0, son kullanıcının etkileşime girdiği, dinamik web sitelerinin yayınlandığı popüler Web teknolojisidir. Web 1.0’daki eksikliklerin fırsata çevirilmesiyle 2004 yılında ortaya çıkar. İlişkisel veritabanlarının ve web tabanlı uygulamaların gelişmesiyle kullanımı yaygınlaşır. Sosyal medya ile bilgi paylaşımının yapılmasına, video ve görsellerin interaktif araçlarla erişilmesine, blog yazmak gibi kavramların oluşmasına olanak sağlar. Tüm bunlar sağlanırken kontrol merkezi bir sistem üzerindedir.

Web 3.0 Nedir?

Web 3.0, Web ortamındaki üretici ve tüketicinin, kullanıcının kendisinin olduğu Web teknolojisidir. Web 1.0’da kullanıcı sadece okuma becerisine sahipken, Web 2.0 ile hem okuma hem yazma becerisine sahip olur. Web 3.0’da kullanıcı tüm bunların yanında verinin de sahibi olur. Yaygın kullanımı ile Web3, verinin kontrolünü üçüncü taraf sistemler yerine kullanıcıya bırakır.

Web3’ün Özellikleri

Web3, Web 2.0’da yer alan endişeleri ve zorlukları geride bırakan özelliklere sahiptir. Bunlar:

• Merkeziyetsizlik: Veriler merkezi olmayan dağıtık bir sistem içerisinde depolanır.
• Güvene gerek duymama: Veri transferi herhangi bir otoriteye güven duymadan gerçekleşir.
• Veri güvenliği: Kullanıcı verilerine kimin erişeceğine veri sahibi yönetir. Kişisel verilerin korunumu esastır.
• Şeffaflık: Kullanıcının verilerinin kullanımında şeffaflık politikası uygulanır. Veriye kim eriştiyse sistem üzerinden anında takip edilir.
• Tek profil: Tüm sistemlere tek profil ile erişime olanak sağlar. Bu sayede profil bilgilerinin değişimi tek ekrandan yapılır.
   

Web3’ün özellikleri yanında bazı sınırlamaları da vardır. Bunlar:

• Erişebilirlik: Kullanıcı yönetimi blokzincir altyapısında bulunan bir kimlikle sağlanması ve yaygın olmaması nedeniyle herkese erişilebilir değildir.
• Anlaşılabilirlik: Şeffaflıkla birlikte gelen teknik dokümanların karmaşık hazırlanıyor olması sistem kullanımını zorlaştırır.
• Eğitim: Web3’ün geleneksel yöntemlerin dışına çıkması geleneksel eğitim modeli ile uyumsuzluğunu ortaya çıkarır.
• Merkezi altyapı: Web3 her ne kadar merkeziyetsiz bir altyapı vadetse de Web2’den kopmuş değildir. Bazı Web3 uygulamaları bazı noktalarda hâlâ Web2 altyapısına bağlı çalışır.

Web3 Uygulamaları

Web3 uygulamaları, blokzincir teknolojisi kullanarak geliştirilen uygulamalardır. Sosyal ağdan eğitime, nesnelerin internetinden mesajlaşmaya kadar birçok platformda karşınıza çıkar. Bu uygulamalarda tercih edilen ödeme yöntemi kripto paradır. Web3 teknolojisinin kullanıldığı bazı uygulamalar şu şekildedir:

• Brave: Chromium tabanlı ve gizlilik odaklı bir tarayıcıdır. İçerisinde gömülü olarak reklam engelleyici bulunur. Engellenen reklam sayısına göre kullanıcıya token kazandırıp kripto para borsalarında kullanımına olanak sağlar.
• Steemit: Kullanıcılarının içerik paylaşarak ödül kazanabildiği sosyal medya web sitesidir.
• Alexa: Amazon tarafından geliştirilen Alexa, yapay zeka destekli bir Web3 uygulamasıdır.
• Siri: Apple’ın kullanıcılarına kişisel asistan olarak geliştirdiği bu ürün Web3 platformlarında geliştirilir.