Geleceğin Geliştiricileri ve Teknoloji Liderleri: Yazılım Toplulukları

2024 yılında bir öğrencinin kendisi için yapabileceği en büyük yatırımlardan biri, alanı dahilindeki projeler üzerinde çalışarak kendini geliştirmektir. Bunu yapmanın en etkili yolu da öğrenci topluluklarından geçmektedir. Bu topluluklar genelde tek bir alana hizmet etseler de iyi tasarlanmış ve iyi yönetilen bir topluluk kendi içinde oluşturduğu departmanlar ile pek çok alanda öğrenciye gelişme fırsatı sunar. Bu fırsatların sadece yazılımcı olmak isteyen öğrencilere değil, aynı zamanda satış, pazarlama, proje yönetimi, IT, operasyon yönetimi gibi alanlarda ilerlemek isteyen öğrencilere de sunulması topluluğun ayakta durması için önem taşır. Bu nokta da iş size, yani topluluk yöneticisine kalır.

Yazılım Topluluklarında Karşılaşılan Problemler

Günümüzde yazılım topluluklarının en sık yaşadığı problemlerden biri yürütücü kadronun yazılım ekipleri ve liderlerinden oluşmasıdır. Bir topluluk, tıpkı bir şirket gibi pek çok alanda faaliyet göstermek zorunda ve bu alanlardan da -bana kalırsa- en önemlisi halka ilişkiler ekibidir. Güçlü bir PR ekibi topluluğun eksiklerini kapatmak ve topluluk imajını yukarda tutmak konusunda başarılı olacaktır ve bu size topluluğunuzun hacminin büyümesi, öğrencilere oluşturacağınız imkanların artması gibi konularda geri dönecektir. Bir yazılım topluluğu içerisinde hem üye hem de yürütücü olarak pek çok yazılımcı bulunduracaktır ancak bu noktada öğrenci topluluklarının bir yazılım ajansı olmadıklarını unutmamak gereklidir.

Topluluk Yönetiminde Ekip Dinamikleri ve Başarı Stratejileri

Ben bu noktada topluluğumu 2 ana ekibe bölüyorum:

• Proje Ekipleri: Toplulukta, büyük kısmı yazılımcılardan oluşan ancak kendi içerisinde tasarımcılar ve proje yönetiminden sorumlu öğrenciler de bulunan ekiplerdir. Bu ekipler yarışmalara proje göndermeye odaklanır. Proje ekiplerinden katıldıkları yarışmalarda ve çıkardıkları projelerde maksimum başarı göstermelerini bekliyoruz. Bu ekiplerin başarılı olması için onlara ekstra sorumluluklar yüklememek ve hareket alanı açmak öncelikli öneme sahiptir.
• Topluluk Yöneticileri: Sosyal medya ekibinden saha içi operasyon ekibine kadar kalan herkesi kapsar. Topluluk yöneticileri, sosyal etkinlikler ve eğitimlerin koordinasyonu, organizasyonu ve duyurusunu yapar. Topluluğu sadece eğitimlerle veya yarışmalarla ayakta tutmak imkansızdır. Bu yüzden, üye ve organizatör motivasyonunu yüksek tutmak önemlidir.

Biraz yalın bir anlatımla yazılım ekipleri yarışmalara proje göndermeye odaklı, büyük kısmı yazılımcılardan oluşan ancak kendi içerisinde tasarımcılar ve proje yönetiminden sorumlu öğrenciler de bulunan ekipler bunlar. Bununla beraber Topluluk Yöneticileri sosyal medya ekibinden saha içi operasyon ekibine kadar kalan herkesi kapsıyor. Bu ekip dağılımının aslında çok basit bir nedeni var. Proje ekiplerinden katıldıkları yarışmalarda ve çıkarttıkları projelerde maksimum başarı göstermelerini bekliyoruz. Karşılıklı olarak ekip üyelerinin birbirlerine katabilecekleri en büyük değer bu. Bir proje ekibini topluluğun tamamından koparmasak da onlara ekstra sorumluluklar yüklememek ve onlara hareket alanı açmak, gerekli yerlerde doğru alt-üst ilişkileriyle mikro menajerlik yapmadan işlerini yapmalarına izin vermek bu ekiplerin başarısını sağlamak için bir numaralı öncelik. Bu noktada topluluk içinde her ne kadar ayrı tutulmalıdırlar desem de silo yapısının oluşmamasına önem göstermek gerekiyor. Bu noktada pek çok alternatifi olan topluluk yönetimi yazılımı kimin hangi pozisyonda, hangi görevde ve hangi ekiple çalıştığını çok çok daha kolay takip etmenizi sağlayabilir.

Topluluk Yöneticileri ise bir topluluğu aslında gruplaşmış yazılım takımlarından ayıran unsur. Yazılım toplulukları bütün üyelerini bir ekibe yerleştirip herkesi her yarışmaya gönderemez ya da herkesi her eğitime davet edemez. Kısıtlı kaynak ve imkanları maksimum verimle kullanabilmek için farklı yöntemler izlemek durumundalar. Topluluk içerisinde olacak sosyal etkinlikler ve eğitimler gibi etkinliklerin koordinasyonu, organizasyonu ve duyurusunun yapılması topluluk adına yarışmaya katılmaktan daha basit bir iş değil.Bu toplulukları sadece eğitimlerle veya sadece yarışmalarla ayakta tutmak imkansıza yakın.

Topluluklarda Aidiyet Hissi ve Motivasyonun Önemi

Gerek topluluk içerisindeki organizatör ekibi gerek de üyeleri motive tutmak bu noktada oldukça önemli. Bunu sağlamanın benim gördüğüm 2 yolu var. Birincisi  kanıtlı sonuçlar yaratmak; topluluk içerisinde aktif olan üyelerin günün sonunda buradan karlı ayrıldığını kanıtlayabiliyorsanız topluluğunuz aktif ve işler durumda kalıyor. Diğeri ise aslında çoğunluğun uyguladığı; aidiyet hissi oluşturmak. Üyeler kendilerinden daha büyük bir oluşumun içinde olduklarını hissedebiliyor ise ve bu oluşum içerisinde istekleri de yer bulabiliyorsa ise üye kendini oranın bir parçası gibi hissediyor. Bu hissin sağlanabilmesi için topluluk içerisinde sosyal faaliyetler yapmak, konuşma odalarını aktif tutmak ve karar alınacağı zaman öğrencilerden fikir almak önemli. Üye kendini dış kapının mandalı gibi hissettiği an maalesef topluluğunuz ölmeye başlıyor. Pek çok topluluk aslında buna kurban gidiyor. Yönetim ve idari kurulları birbirleriyle arkadaş, dışarıdan gelen üyelerle muhatabı limitli tutan ve üyelerini sadece sayı olarak gören pek çok topluluk var ve bu toplulukların ömrü 2-3 yılı geçmiyor. Topluluk içi kibir bu organizasyonların sonu oluyor.

Topluluk Yönetiminde Kibir ve Ego Kontrolü

Dikkat edilmesi gereken bir başka nokta kibir. Hem Topluluk Yöneticisi olarak sizin hem de ekip liderleriniz ve yönetim kurulunun kibri. Günün sonunda unutmamak lazım ki öğrenci toplulukları gönüllülük üzerine kurulu organizasyonlar. Günün sonunda herkesin bu konuda gönüllü olması için farklı ajandaları olsa da yapılan etkinliklerde ve projelerde tek bir ana amaç güdülüyor o da öğrenci yararı. Ben başkalarına imkan yaratabilmek adına öğrenci topluluklarında gönüllü oluyorum ama bir başkası kariyeri adına bunu yapabilir veya bir başkası bunu tamamen sosyalleşmek için yapabilir. Siz ve ekibiniz egolarınıza sahip çıkamadığınız noktada topluluğunuzu ölüme terk etmiş oluyorsunuz ancak anlayabiliyorum. Pek çok topluluk yöneticisi ilk yönetim tecrübesini burada yaşıyor ve kontrolü kaybetmeye başladığınız noktada daha sert kararlar vermeye başlıyor olmanız anlaşılabilir. Ancak bu sertliğin ayarını doğru veremiyorsanız ve egolarınızı kontrol altında tutamıyorsanız sadece topluluğunuza değil şahsi imajınıza da zarar vereceksiniz. Bu noktada geri dönüp aynaya bakmak sağlıklı olacaktır.

Topluluk Yönetiminde Güven, Yetki ve Sorumluluk Dengesi

İyi bir topluluk yöneticisi topluluğun kontrolünü ne kadar kaybederse kaybetsin, işler ne kadar çığırından çıkarsa çıksın ipleri doğru şekilde eline almayı bilmeli. Topluluk içi motivasyonu sağlayarak veya ödül sistemleri kurarak topluluk yönetimini rahatlıkla elinizde tutabilirsiniz. Tecrübesizlik ile yaptığınız hatalar kesinlikle olacaktır ancak bu hataları kabullenmeyi ve sahiplenmeyi öğrenmeniz gerekiyor. Üstelik sadece kendi hatalarınızı değil ekibinizin de hatalarını daha üst kurumlara karşı sahiplenmeniz de topluluğunuz için iyi olacaktır. Bu da bizi sonraki konuya getiriyor.

Ekip içerisinde güven oluşturmak. İyi bir topluluk yöneticisi yalnızca güven vermekle kalmaz aynı zamanda güvenerek sorumluluk da verir. Ekip liderleriniz ve üyelerinize inisiyatif alabilmek için alan açmak onlar için yapabileceğiniz en büyük işlerden biri. İnisiyatif almasına müsaade edilen üye inisiyatif alabildiği işi sahiplenecektir ve motivasyonu daha da artacaktır.
Dikkat edilmesi gereken kritik nokta kime, nerede ve ne kadar inisiyatif alanı bırakacağınız. Takdir edersiniz ki gerçekten işlevsel ve aktif bir toplulukta her kararı kendiniz vermeniz pek mümkün değil, doğru lider seçimleri bu noktada hayatınızı kurtaracak. Bu seçimleri yaparken kişinin teknik becerilerine bakmakla beraber kişinin inisiyatif alıp alamayacağına da dikkat etmeniz oldukça önemli. Özellikle operasyon/organizasyon ve halkla ilişkiler ekiplerinin liderlerininin inisiyatif alabilmesi ekstra önemli, operasyon lideriniz siz olmadan da etkinlik organize edip yönetebilmeli; halkla ilişkiler ekibiniz bir paylaşımın topluluk imajına ne kadar uyduğuna, yada bir mesaja nasıl cevap verilmesi gerektiğine kendileri karar verebilmeliler. Tabii ki bu ekiplere ve liderlerine bu alanı açacak olan sizsiniz. Ekiplerinizin başarılı olabilmesi için sırtlarını size verebileceklerinden emin olmaları dolayısıyla da hata yapmaktan çekinmemeleri gerekiyor. Bu güveni onlara sözlü olarak verebilirsiniz ancak hata yaptıkları noktada arkalarında durmanız, gerekirse suçu üstlenmeniz durumu daha da pekiştirecektir. Ekip üyelerinizin size güvenmesi daha motiive çalışmalarını sağlamak ile beraber topluluk içerisindeki sosyal düzeni de sağlayacaktır.

Topluluk Yönetiminde Başarıya Giden Yol: Dinlemek, Anlamak ve İyi Niyetle Hareket Etmek

Tamam şöyle bir geri dönüp baktığımızda nelerden bahsettik:

• Proje ve etkinlik ekiplerinin ayrılması ancak silo yapısından kaçınılması
• Üye ve yürütücü motivasyonunu yüksek tutmak
• Başarı kanıtlamak / Aidiyet hissi oluşturmak
• Egolara sahip çıkmak
• Topluluğu makul yöntemlerle kontrol altında tutmak
• Topluluk içerisinde güven ortamı oluşturmak

Aslında daha bahsedilecek pek çok şey var ancak yazılım topluluk yönetimi  için dikkat edilmesi gereken konuları bir araya bu şekilde getirebiliriz. Tabii ki sizi daha iyi bir yönetici yapacak ve topluluğunuzu başarıya götürecek pek çok farklı unsur var. Bunların bir kısmı sizin topluluğunuz iç dinamiklerine bağlı olacak. Dolayısıyla ekiplerinizi ve üyelerinizi dinleyin, iyi niyetli davranın ve iyi niyetli düşünün.