IDE (Entegre Geliştirme Ortamı) Nedir? Ne İşe Yarar?

IDE (Entegre Geliştirme Ortamı) Nedir? Ne İşe Yarar?

Programlama süreçleri için entegre bir geliştirme ortamı oluşturan IDE’ler yazılımcılara büyük kolaylıklar sağlar. IDE seçmek ise kod yazmaya yeni başlayan hemen herkes için kafa karıştırıcı bir deneyimdir. Bu süreçte hangi yazılım dili veya kütüphanesi için hangi IDE’yi seçmen gerektiğini keşfetmen gerekir. İyi bir IDE'ye sahip olman yazdığın kodları çok daha hızlı ve verimli bir şekilde derlemene yardımcı olacaktır. IDE ile gelen eklentiler ve dahili uygulamalar da kodlarını düzenlemeni ve kod bloklarını test etmeni kolaylaştırır. IDE ne demek, IDE ne işe yarar, IDE türleri nelerdir? Haydi gel, yakından göz atalım.

IDE Nedir?

Entegre Geliştirme Ortamı (IDE), yazılımcıların pratik, hızlı ve düzenli bir şekilde kodlama yapabilmesine olanak tanıyan bir uygulamadır. Kod yazma, kod blokları oluşturma, kodları derleme, test etme ve paket olarak depolama gibi özellikleri bir arada barındırır. Farklı programlama görevlerini tek bir uygulama üzerinden kullanıcılara sunan IDE editörleri yazılım geliştiricilerin ihtiyaç duyduğu tüm temel araçları ve eklentileri de içeren çok yönlü bir arayüz ile gelir.

IDE Ne İşe Yarar?

Kod yazmak programlamanın en önemli parçaları içinde yer alır. Kod yazmaya boş bir sayfa ile başlarsın, birkaç satır yazdıktan sonra farklı kod blokları birbiri ardına sıralanır. Ekranda sıralanan kodlar çeşitli sınıfları, fonksiyonları ve döngüleri bir arada tutan işlevsel programlara dönüşür. IDE olmadan tüm bu araçları ayrı ayrı seçmen, dağıtman, entegre etmen ve yönetmen gerekir. IDE ise kodlama ile ilgili araçların büyük bir bölümünü bazen ise tamamını tek bir uygulama veya hizmet olarak kullanıcılara sunar.

Entegre bir araç seti olan IDE uygulamaları yazılım geliştirmeyi basitleştirmek için özel olarak tasarlanır. Kodlama aşamasında yazılan sözdizimlerini düzenlemek ve yazım hatalarını göstermek IDE’nin başlıca görevleri arasında yer alır. Güncel IDE araçları ile birlikte gelen sözdizimi vurgulama seçenekleri sayesinde kod parçalarının otomatik bir şekilde tamamlanması ve temel hataların hızla düzeltilmesi de mümkün olur.

IDE Özellikleri Nelerdir?

Entegre kod geliştirme ortamlarının temel özellikleri şu şekilde sıralanabilir:

• Sözdizimlerini Vurgulama: En önemli IDE özellikleri içinde bulunan sözdizimi vurgulama, programlama dillerinin sözdizimi yapısını bilen IDE uygulamalarının ipuçları üretmesini sağlar. Herhangi bir programlama dilinde yazılan kod parçalarını özel olarak vurgulayarak sınıf, döngü, fonksiyon, tanımlama ve mod tanımlamaları yapılmasını mümkün hale getirir. Kod dizini içindeki farklı işlevler farklı renk ve stiller ile görselleştirilerek yazılan kodun daha okunaklı olması sağlanır.
   
• Otomatik Tamamlama: Günümüzdeki birçok IDE otomatik tamamlama özelliği ile sunulur. Programlama dilini tanıyan bir IDE, bir sonraki aşamada ne yazacağını sana gösterebilir. TAB kısayolu gibi ek fonksiyonlar sayesinde kod bloğunun ufak bir bölümü yazılabilir, ardından da TAB butonu ile bu kod tamamlanabilir. Görsel öneriler ekranında belirtilen kod seçenekleri içinden seçim yapabilmen de mümkündür. Örneğin, JavaScript ile kodlama yaparken console.log ifadesini oluşturmak için ön tanımlama yaptıktan sonra log veya cl yazıp TAB tuşuna basabilir ya da ekranda önerilen seçeneklere tıklayarak kod eklemesi yapabilirsin.
   
•  Derlenebilir Dosyalar Oluşturma: Java gibi derlenmiş programlama dillerinde programı çalıştırmadan önce derleme ortamının oluşturulması gerekir. IDE araçları yazılım dillerine ait kod bileşenlerini derleyerek işletim sistemlerinin anlayabileceği şekilde dönüştürür. Program derlendikten sonra terminal üzerinden veya eklentiler aracılığıyla çalıştırılabilir.
   
• Test Etme ve Hata Ayıklama: Hatalı kod yazmaktan hiçbir programcı kaçamaz. Bir program ya da uygulama yazarken hem kodlama hem de çalıştırma aşamasında çeşitli hatalar ile karşılaşman oldukça doğaldır. Bu hataların bir bölümü sözdiziminde olması gereken bir harfin veya noktalama işaretinin eksikliğinden kaynaklanır. Derleme öncesinde eklenmesi gereken bir sınıfın eksikliği de yazılan kodun çalışmasını engelleyebilir. Kapsamlı bir hata ayıklama süreci olan debugging için ise ekstra bir araç kullanmana gerek kalmaz. IDE yürütme ekranı sayesinde hatalarını ve çözüm önerilerini görebilir, gerekli düzenlemelerin ardından uygulamanı sorunsuz bir şekilde çalıştırabilirsin.

IDE Türleri Nelerdir?

Mobil uygulamalar, web geliştirme araçları, gömülü sistemler ve bulut tabanlı sistemler için özel olarak sınıflandırılan çok sayıda IDE türü vardır. Sadece belli programlama dillerini destekleyen IDE çeşitlerine ek olarak çoklu dil desteği ile gelen IDE seçenekleri de mevcuttur. Bu nedenle IDE programları birbirinden farklı özellikler gösterebilir ve farklı arayüz desteği ile sunulabilir. Her biri farklı özellikler ile donatılan popüler 10 IDE editörüne yakından göz atalım.

1. Visual Studio

Visual Studio kod editörü, çok yönlü yapısı ve farklı platform desteği ile hem profesyonel geliştiriciler hem de öğrenciler tarafından sıklıkla tercih edilir. Bu IDE akıllı kod tamamlama eklentileri, hata ayıklama çözümleri, modern snippet yapısı ve Git bağlantı seçenekleri ile dikkat çeker. C, C++, C#, JavaScript, TypeScript, HTML ve CSS, VS Code tarafından desteklenen başlıca diller arasında bulunur.

2. Atom

GitHub tarafından geliştirilen Atom, web geliştiriciler arasında oldukça popüler olan editörlerden biridir. Açık kaynak kodlu bir kod editörü olan Atom tamamen ücretsiz olarak kullanılabilir. Zengin eklenti desteği sayesinde istediğin uzantıyı editöre eklemen ve dilediğini de editörden çıkarabilmen mümkündür.

3. Eclipse

Ücretsiz ve açık kaynak kodlu bir diğer IDE olan Eclipse, ilk olarak Java ortamı için tasarlanmış ardından da diğer programlama dillerine uyumlu şekilde güncellenmiştir. Hata ayıklama ve profil oluşturma seçenekleri ile öne çıkan IDE, statik analiz yöntemiyle kod analizi yapabilmene olanak tanır. Modern bir geliştirme ortamı vadeden Eclipse; C, C++, C#, COBOL, Fortran, JavaScript, Perl ve PHP gibi çok sayıda programlama dilini destekler.

4. PyCharm

Community Edition adında ücretsiz bir versiyon ile sunulan PyCharm, JetBrains imzası taşır. Python programcılarının ilk tercihi olan IDE; akıllı kod tamamlama, kod analizi, hata tespiti ve hızlı düzeltme özellikleri ile stabil bir kullanım vadeder. Django ve Flask gibi popüler frameworkleri destekleyen kod editörü, Numpy ve Matplotlib paketleri ile de entegre bir kullanım sağlar.

5. NetBeans

Popüler IDE yazılım araçları içinde bulunan NetBeans, ücretsiz bir entegre geliştirme ortamıdır. Apache Software Foundation ve Oracle tarafından geliştirilen NetBeans, Java geliştiricilerin ilk seçimleri içinde yer alır. Modüler bileşen yapısıyla dikkat çeken IDE, web, masaüstü ve mobil uygulamalar oluşturmana olanak tanır.

6. Intellij IDEA

JetBrains’in en güçlü geliştirme ortamlarında biri olan IntelliJ IDEA, tamamen ücretsiz bir Community Edition ve 30 gün boyunca ücretsiz olarak kullanılabilen Ultimate Edition seçenekleri ile sunulur. Java EE 7 ve Java 8 sürümlerini destekleyen IntelliJ IDEA, farklı platformlarda mobil uygulamalar ve kurumsal teknolojiler geliştirmeye destek sunar. Verimli eklenti seçenekleri ve çok yönlü yazılım araçları ile donatılan IDE, kurumsal kullanım için özel bir geliştirme ortamı oluşturur.

7. AWS Cloud9

Amazon ürünleri arasında bulunan Cloud9 IDE C, C++, Python, JavaScript, PHP, Ruby ve Perl gibi programlama dillerini destekleyen AWS teknolojilerine sahiptir. Yeni nesil AWS Cloud9, bulut tabanlı hizmetler ve uygulamalar geliştiren yazılımcıların ilk tercihleri arasında yer alır. Linux komutlarıyla simüle edilebilen geliştirme ortamı, Linux sunucularında veya Amazon EC2 bulut sunucusunda çalışabilmeni kolaylaştırır.

8. Code :: Blocks

Yeni nesil bir geliştirme ortamı olan Code :: Blocks, ücretsiz ve pratik IDE arayışında olan geliştiricilerin mutlaka göz atması gereken IDE seçenekleri arasında yer alır. Modüler eklenti yapısı sayesinde kullanışlı eklentileri sisteme entegre etmen ve performans kaybı yaşamadan özelleştirmeler yapman mümkün olur.

9. Komodo IDE

Günümüzdeki birçok programlama diline destek sunan Komodo IDE, çok yönlü düzenleme ve sözdizimi denetleyicileri sayesinde yazılım geliştirmeyi normalden daha eğlenceli hale getirir. Kod analizi, otomatik düzenleme ve tek adımla hata ayıklama gibi özellikler taşıyan IDE, kullanıcı dostu arayüzü ile oldukça pratik bir kullanıma sahiptir.

10. Jupyter Notebook

Fernando Perez ve Brian Granger tarafından geliştirilen Jupyter Notebook, açık kaynak kodlu yapısı ile kullanım kolaylığı sağlar. Başta Python olmak üzere çok sayıda programlama dilini destekleyen geliştirme ortamı; yapay zekâ, büyük data, veri bilimi ve makine öğrenimi gibi alanlarda yaygın olarak tercih edilir. Web tabanlı bir uygulama olan Jupyter Notebook IDE, aynı zamanda eş zamanlı bir eğitim aracı olarak da kullanılabilir.

IDE Nasıl Seçilir?

Günümüzde çok sayıda entegre geliştirme ortamı olduğu için IDE’ler arasında seçim yapmak kafa karıştırıcı bir süreç olabilir. Programlama ekosistemine uygun bir IDE seçmen ise bu karışıklığın üstesinden gelmene yardımcı olur. Kullandığın yazılım dili ve uygulamalar, kullanmayı düşündüğün IDE ile eşleştiğinde ortada herhangi bir sorun kalmaz. Örneğin iOS işletim sisteminde çalışacak bir mobil uygulama geliştirmek istiyorsan Swift programlama dilini destekleyen bir IDE kullanman yeterlidir. Bu noktadan sonra web veya bulut tabanlı, mono veya çoklu dil destekli bir IDE içinden seçimini yapabilirsin.

Seçtiğin IDE üzerinde uzmanlaşman hızlı kod yazmanı kolaylaştırır. Kod yazma konusunda belli bir pratiklik kazandıktan sonra daha üst eğitim kampları olan bootcamp maratonlarına da dahil olabilirsin. Techcareer.net Bootcamp eğitimleri sayesinde hata ayıklama ve kod derleme gibi ileri seviye IDE araçlarını da kullanmaya başlayabilirsin. Herhangi bir yazılım dili üzerinde uzmanlaştıktan sonra kariyerine yön verecek iş ilanları için başvuruda bulunabilir ya da kodlama yeteneklerini sergileyebileceğin Hackathon yarışmalarına katılabilirsin.

Sık Sorulan Sorular

En çok tercih edilen IDE hangisidir?

Visual Studio Code, PyCharm, Notepad++, IntelliJ IDEA, Brackets, Atom, Android Studio, NetBeans ve Xcode en çok tercih edilen IDE’ler arasında gösterilebilir.

IDE kullanmadan kod yazabilmek mümkün müdür?

Evet, mümkündür. Bilgisayarında açtığın herhangi bir not uygulaması üzerinden de kod yazabilirsin.

IDE’yi istediğim gibi özelleştirebilir miyim?

Eklenti desteği ile gelen IDE’leri dilediğin gibi özelleştirebilirsin. Font rengi, font boyutu, arka plan rengi ve ekran yerleşimi gibi detayları kodlama stiline uygun olarak değiştirebilirsin.

IDE kullanmak öğrenme sürecini hızlandırır mı?

Kod bloklarını farklı renk ve stiller ile tanımlayan IDE ve eklentileri, kod yazma sürecini hem hızlandırır hem de kolaylaştırır. Ancak bu aşamada ezbere kaçmamak gerekir. IDE desteği olmadan da kod bloklarını yazabilmek ve tanıyabilmek önemlidir.

Bootcamp katılım şartları nelerdir?

Hızlandırılmış eğitim kampları olan bootcampler yazılıma başlamak için başvurabileceğin en ideal eğitim seçenekleri içinde yer alır. Faklı uzmanlık alanlarına hitap edecek şekilde tasarlanan bootcamplerin katılım şartları ise birbirinden farklı olabilir.

Bootcamp eğitimleri ücretli midir?

Techcareer.net tarafından sunulan bootcamp eğitimleri ücretsizdir.

İş ilan başvurularını nereden yapabilirim?

Techcareer.net iş ilanları sayfasından kendi eğitim düzeyine ve yeteneklerine en uygun iş ilanları için başvuruda bulunabilirsin.