Dijital ayak izi, dijital ortamda kullanıcıların yaptığı işlemler sonrası ortamda kalan kullanıcılara ait izlerdir. Kullanıcının ihtiyacı olan veriye daha hızlı ve doğru bir şekilde erişmesini sağladığı gibi kişisel verilerin üçüncü şahıslar tarafından paylaşılmasından dolayı güvenlik riskleri de barındırır.

Dijital Ayak İzi Nedir?

Dijital ayak izi, internet ortamındaki geçmiş hareketlerden kalan verilerdir. Bu veriler içerisinde IP adresi, cihaz bilgileri, konum detayları, sosyal medya paylaşımları, alışveriş yorumları gibi kişisel veriler yer alır. Tüm bu veriye dijital ayak izi denir. İki farklı dijital ayak izi vardır:

1. Aktif dijital ayak izi, kullanıcının bilerek bıraktığı ayak izidir. Sosyal medya paylaşımlar, alışveriş yorumları bu kapsamda değerlendirilir. Bu ayak izlerini takip etmek, yönetmek nispeten kolaydır.
2. Pasif dijital ayak izi, kullanıcının istemeden, bırakmak zorunda kaldığı ayak izidir. İnternette gezerken, mobil uygulamalar kullanırken toplanan veya vermek zorunda kalınan verilerdir. Bu ayak izini takip etmek, yönetmek zordur.

Dijital Ayak İzi Neden Önemlidir?

Dijital izler genellikle kalıcıdır. Kalıcı olmayanlar da belirli süre kayıt altında tutulur. Bu süre içerisinde üçüncü parti uygulamalar ile paylaşılabilir. Bir internet sitesine girdiğinizde çerezler ile ilgili görünen uyarı, dijital ayak izinin kaydedildiği, paylaşıldığı hakkındadır. Bu açıdan önemlidir.

Diğer bir önemli olan nokta, dijital ayak izlerinin bazısı herkesin erişime açık olarak görülebiliyor olmasıdır. Bu da kişinin dijital ortamdaki itibarını gösterir.

Dijital ayak izleri, kişiselleştirilmiş verilerdir diyebiliriz. Siber güvenlik uzmanları, kimlik avı saldırılarında saldırganların dijital ayak izinden faydalandığını belirtirler. Yapay zeka teknolojilerinin gelişmesiyle kişiye ait sahte içerik üretme, dezenformasyon yayma gibi olumsuz etkilerle karşılaşılması mümkün olduğunu belirtmek gerekir.

Dijital Ayak İzi Nasıl Silinir?

Dijital ayak izini tamamen silmek mümkün değildir. Bunun yanında dijital ayak izinin azaltmanın birkaç yolu vardır. Dijital ayak izinin azaltmanın yolları şunlardır:

• İnternet üzerinden birkaç araçla dijital ayak izini kontrol edebilirsiniz. Öncelikle ilk yapmanız gereken herhangi bir arama motorunda adınızı soyadınızı tırnak içerisinde aratıp hangi sitelerde geçtiğini görebilirsiniz. Eğer silinmesini istediğiniz bir içerik mevcutsa yayınlanan sitenin yöneticisine ulaşıp silinmesini isteyebilirsiniz.
• Google unutulma hakkına başvurup Google arama sonuçlarındaki dijital ayak izinizi kaldırabilirsiniz. Bu işlem sadece arama sonuçlarını kapsadığını, web sitesindeki içeriği kapsamadığını unutmayınız. Web sitesinden kaldırmak için ilk maddede belirtildiği gibi site yöneticisine başvurmanız uygun olacaktır. İlerleme kaydedemediğiniz takdirde yasal yollara da başvurabilirsiniz.
• Eski ve kullanmadığınız sosyal medya hesaplarını silebilirsiniz.
• İnternet üzerinden gereksiz paylaşım yapmayarak dijital ayak izini azaltabilirsiniz.
• Girdiğiniz internet sitesinin çerez ayarlarında yer alan reddetme hakkınızı kullanabilirsiniz. Reddetme hakkı sunmayan web sitelerinde tüm seçenekler yerine sadece zorunlu olanları seçerek daha az veri paylaşabilirsiniz.
• Dijital ayak izi, internet ortamında konfor sağlarken diğer taraftan veri kayıplarına neden olabilir. Ziyaret edilen web sitesinin hangi verileri topladığı, gizlilik ayarları hakkında bilgi sahibi olunması, mobil uygulamalardaki izinlerin bilinmesi dijital ayak izine karşı farkındalık oluşturur. Buna göre zamanla dijital ortamdaki size ait izler azalır, bu sayede olası riskleri de azaltmış olursunuz.