Freeware yazılımlar, Türkçeye ücretsiz yazılımlar olarak çevrilir. Kullanım için herhangi bir lisans ücretinin ödenmesinin gerekmediği yazılımlardır.

Freeware Nedir?

Ücretsiz yazılımlar yani freeware olarak dağıtılan yazılımlar için lisans veya kullanım ücreti ödenmez. Ancak bu yazılımların lisanslı ve kapalı kaynak olmadığı anlamına gelmez. İlk kez 1980 yılında Andrew Fluegelman tarafından kullanılan freeware terimi, PC-Talk yazılımını ücretsiz bir şekilde piyasaya sürülmesiyle ortaya çıkmıştır.

Geliştiriciler, geliştirdikleri yazılım ve oyunları freeware olarak dağıtmayı tercih edebilir. Freeware yazılımlar için kullanılan ve herkes tarafından uyulan genel, kalıplaşmış bir lisans türü bulunmaz. Her geliştirici sunduğu ücretsiz yazılımın kullanımı için kendi kurallarını belirleyerek sunabilir.

Freeware yazılımlar, kişisel veya ticari kullanımlar için ücretsiz sunulabilir. Çoğu zaman yazılımların kişisel kullanım için olan versiyonları ücretsiz yazılım olarak sunulurken ticari amaçlı kullanımlarda ise lisans ücreti talep edilir. Veya sunulan ücretsiz versiyon belirli kısıtlamalara sahipken ücretli versiyonlarında bu kısıtlamalar kaldırılırken aynı zamanda daha fazla özellik de kullanıcılara sunulabilir. Freemium olarak da adlandırılan bu ücretsiz versiyonlar, ücretli versiyonun tanıtımı için bir deneme ve pazarlama aracı olarak kullanılır. Bunların yanı sıra ücretsiz yazılımlar daima açık kaynak koduna sahip olmaz. Geliştirici uygulamasını hem ücretsiz hem de kapalı kaynak kodlu olarak yayınlamayı tercih edebilir. Yine ücretsiz yazılımlar, değiştirilmesi ve yeniden dağıtılmasını engelleyen kısıtlamalarla da sunabilirler.

Freeware yazılımların ne şekilde sunulacağı, hangi özelliklerin ücretsiz olacağı gibi kararlar tamamen, geliştiricinin ürününde nasıl bir gelir modeli uyguladığına göre değişiklik gösterir. Geliştirici uygulamada yer alan reklamlardan ya da bağışlar üzerinden gelir etmeyi tercih edebilir veya yazılımının ücretli versiyonunu satabilmek için ücretsiz versiyonu ile potansiyel müşterilerini çekebilir. Veya topluma katkı sağlamak amacıyla herhangi bir kar amacı gütmeyebilir.

Freeware ile Özgür Yazılım Arasındaki Fark

Freeware ve İngilizce’de free software olarak adlandırılan özgür yazılım kavramları birbirine sıklıkla karıştırılır. Ancak bu iki tür arasında belirgin farklılıklar bulunur. Hatta aralarındaki tek benzer yan ücretsiz olarak kullanılabilir olmalarıdır.

Özgür yazılımlar, kullanım için talep eden herhangi bir lisans ile korunmayan yazılımlardır. Kaynak kodları ile birlikte açık olarak yayınlanırlar ve dileyen herkesin değişiklik yaparak yeniden dağıtmasına imkan tanırlar. Özgür yazılımlar, açık kaynak kodludur. Herkes tarafından limit olmadan kullanılabilir. Ancak özgür yazılımı belirleyen asıl nokta açık kaynak kodlu olması değildir. Açık kaynak kodlu yazılımlar da yeniden kullanım veya ticari kullanım için kısıtlayan lisanslara sahip olabilir. Özgür yazılımda bunların hiçbiri bulunmaz. Özgür yazılımda çoğunlukla beklenen, mevcut kaynak kodu kullanarak geliştirilen yeni uygulamaların da aynı şekilde dağıtılmasıdır. Özgür yazılım daha çok yazılımın özgür ve ücretsiz olmasını savunan bir felsefedir.

Freeware ise ücretsiz olarak kullanılabilen tüm yazılımları kapsar. Freeware yazılımların içerisine özgür yazılımlar, açık kaynak yazılımlar, kısıtlı özelliklere sahip deneme sürümleri veya ücretsiz versiyonlar gibi çeşitli türler dahil edilir.