Hypertext, Türkçe’de hiper metin anlamına gelir. Bilgisayarlar başta olmak üzere çeşitli cihazlardan görüntülenebilen birbirine köprülerle (linklerle) bağlanan metinlerdir.

Hypertext Nedir?

Hypertext, sıralı olmayan yazı şeklinde tanımlanabilir. Hiper metinlerin içerisinde yer alan bağlantılar ile başka bir belgeye bağlanabilir. Bu bağlantılar hyperlink olarak adlandırılır. Hypertext kelimesinin kökenine bakıldığında ise İngilizce hiper- ön ekinin ötesinde, üstünde anlamı taşıdığı görülür. Hypertext kabaca metnin ötesinde gibi anlama sahiptir. Sadece bir metin olmadığını aksine dallara ayrılan başka metinlerinde yer aldığı kompleks bir yapıdır. Metinlerin yanı sıra görsel ve videolarında dahil edilmesiyle hypermedia veya hiper medya olarak da kullanılmaya başlanmıştır.

Hypertext Teknolojisinin Önemi

Hiper metinlerin önemini anlamak için bugün kullandığımız internete bakmak gerekir. Her bir internet sitesi aslında bir belgedir. Bu belgeler tarayıcılarda görüntülenir ve birbirlerine linkler ile bağlı bir yapıdır. Tim Berners-Lee, World Wide Web’i geliştirirken ağa bağlı bilgisayarların ortak bir hiper metin sistemi kullanmasını hedeflemiştir. Bu sebeple hiper metinlerin ortaya çıkışı ve gelişimi internet olarak adlandırdığımız ağın ortaya çıkışında önemli bir rol oynamıştır.

Hypertext Markup Language (HTML)

Hiper metin işaretleme dili anlamına gelen HTML’de Tim Berners-Lee tarafından geliştirilmiştir ve World Wide Web’in temel belge türü olmuştur. Web tarayıcıları ile görüntülenmesi amacıyla belgeler yani web sayfaları oluşturmak için HTML kullanılır.

Hypertext’in Tarihi ve Gelişimi

Hypertext kavramının ortaya çıkışı 1940’lara dayanır. Vannevar Bush’un “As We May Think” başlıklı makalalesinde bahsettiği Memex adlı varsayımsal cihaz hiper metin fikrinin öncülü sayılır. Memex, mikrofilm makaralar içerisinde depolanan veriye indeksler üzerinden erişilebilmesini sağlayan bir cihazdır. Vannevar Bush’un bu varsayımsal makinesi Ted Nelson ve Douglas Engelbart’ın hypertext çalışmalarına ilham olduğu için önemli bir yere sahiptir.

Ted Nelson, 1965 yılında bağlantılı içerik oluşturma ve kullanma amacıyla hiper metin ve hiper medya kavramlarını icat etti. Takip eden yıllarda Andries van Dam ile birlikte Hiper Metin Düzenleme Sistemi üzerinde çalıştılar. 1976’da Andries van Dam ve öğrencisi FRESS adı verilen hypertext sistemini geliştirdiler. Ted Nelson ise farklı bir yönde ilerleyerek Project Xanadu adını taşıyan hiper metin sistemini geliştirmeye başladı. Xanadu’nun geliştirilme süreci uzun ve çalkantılı bir şekilde devam etti ancak elle tutulur bir sonuç elde edilemedi.

1960’lara geri döndüğümüzde ise Douglas Engelbart 1962’de NLS sistemi üzerinde çalışmaya başladı ve 1968’de teknoloji ve bilgisayar alanında çığır açan bir sunum yaptı. Engelbart liderliğinde geliştirilen NLS, modern kişisel bilgisayarlarda yer alan hiper metin, pencereler, video konferans, kelime işlemci gibi dönemi için oldukça önde olan özelliklere sahipti.

1980 yılında ise Tim Berners-Lee, hiper metin veritabanı sistemi INQUIRE’i geliştirdi. Bu çalışmaları Apple’ın HyperCard’ı olmak üzere farklı uygulamalar takip etti. 1989’da ise çalışmalarında CERN’de devam eden Tim Berners-Lee, akademik kurumları birbirine bağlayacak hiper metin projesi üzerinde çalışmaya başladı. Berners-Lee, bu çalışmasına World Wide Web adını verdi ve böylelikle günümüz internetinin ilk adımını atmış oldu.