JavaScript, internetin temelini oluşturan teknolojilerden biridir. Günümüzde JavaScript oldukça fazla kullanım alanına sahip bir programlama dilidir.

JavaScript Nedir?

JavaScript, yüksek seviyeli, olay odaklı (event-driven) ve fonksiyonel programlama (functional programming) biçimlerini destekleyen programlama dilidir. Popüler programlama dillerinden biri halini almış olan JavaScript, HTML ve CSS ile birlikte bildiğimiz anlamdaki interneti oluşturan teknolojilerdendir. İnternetin yaygın olarak kullanılmaya başlandığı ilk yıllarda HTML vs CSS ile statik web siteleri oluşturulabiliyordu. JavaScript ise dinamik web siteleri oluşturmayı mümkün hale getirdi. Ancak JavaScript, basit ve yetenekli bir programlama dili olarak öne çıktı ve mobil uygulama ve oyun geliştirmeye kadar pek çok farklı alanda kullanılır oldu.

JavaScript’in Avantajları

Sahip olduğu avantajlar ile yazılım geliştirmenin birçok farklı alanında tercih edilen bir programlama dilidir. JavaScript’in kullanımının öne çıkan avantajları şunlardır:

• Öğrenmesi kolaydır. Hızlı bir şekilde öğrenilerek kullanılmaya başlanabilir.
• Piyasada bulunan her güncel tarayıcı tarafından desteklenir.
• En yaygın programlama dillerinden biri olmasından dolayı geniş kullanıcı kitlesine sahiptir. Eğitim materyaline ulaşmak kolaydır ve gerektiğinde topluluk desteği bulunabilir.
• Kullanılan diğer birçok programlama dilleri ile uyumlu bir şekilde çalışabilir.
• Hem istemci hem de sunucu tarafında çalışan uygulamalar geliştirilebilir.
• Oldukça fazla sayıda kütüphane ve framework tarafından desteklenir.
• Web sayfaları, mobil uygulama ve oyun geliştirme gibi farklı alanlarda geliştirme yapmaya imkan tanır.

JavaScript Framework’leri

JavaScript web geliştirme başta olmak üzere sunucu uygulamaları, oyunlar, mobil uygulamalar ve masaüstü uygulamaları geliştirmek mümkündür. JavaScript’in bu konumuna gelmesinde JavaScript kütüphanelerinin ve frameworklerinin rolü son derece büyüktür. En popüler JavaScript framework’lerinden örnek olarak şunlar verilebilir.

• Angular
• Vue.js
• React
• Node.js
• Next.js

JavaScript’in Tarihi

Herkesin erişimine açık World Wide Web hızla yaygınlaşırken 90’lı yılların ortalarında web tarayıcıları da birer birer piyasaya çıkıyordu. İlk web tarayıcı Mosaic’in geliştiricileri tarafından kurulan Netscape’in Navigator adını taşıyan tarayıcı 1994 yılında piyasaya sürüldü.

1995 yılında Netscape, web’e dinamik davranış kabiliyeti kazandırmak için betik dili dahil etmeye karar verdi. Brendan Eich, ilk olarak ismi LiveScript olan ancak sonrasında JavaScript olarak değiştirilen yeni dil, Navigator’un bir parçası olarak yayınlandı.

İnternet alanında gerçekleşen bu gelişmelere kayıtsız kalamayan Microsoft, Internet Explorer adını verdiği kendi tarayıcısını yayınladı. Üstelik bu tarayıcı JScript adını verdikleri JavaScript rakibini barındırıyordu. 1996 yılına gelindiğinde Netscape, Ecma International’a JavaScript’in temel alınarak bir standart belirlenmesini önerdi. Microsoft ise tarayıcı pazar payını adeta domine etti. Mozilla’nın 2004 yılında Firefox ile pazara giriş yaparak ECMAScript 4 üzerine çalışmalar gerçekleştirdi.

2005 yılında ise Jesse James Garrett geliştirdiği ve Ajax adını verdiği ve JavaScript üzerine kurulmuş ve arka planda veri transferi gerçekleştirebilen teknolojiyi tanıttı. Takip eden yıllarda jQuery başta olmak üzere pek çok JavaScript kütüphanesi yayınlandı. 2008 yılında Google’ın Chrome tarayıcısını V8 JavaScript motoruyla birlikte yayınladı. V8 motorunun yeteneklerinden de faydalanan Ryan Dahl, 2009’da JavaScript’i web tarayıcıları dışında kullanma imkanı sağlayan Node.js’i geliştirdi.

Günümüzde JavaScript, sahip olduğu kütüphane ve frameworkler ile web siteleri, mobil uygulamalar, sunucu taraflı yazılımlar, masaüstü uygulamaları gibi birçok farklı alanda kullanılır hale geldi.