Monitoring, karmaşık ve geniş hacimli sistemlerin performans takibi için kullanılan bir bilişim sistemleri terimidir. Türkçeye “izleme” olarak çevrilen monitoring, sorunları önceden tespit etmeye yardımcı olur. Sistemi izlemeye yardımcı olurken, belirlenen olayları sistem yöneticisine anlık haber verme özelliğine sahiptir.

Monitoring Nedir?

Monitoring, bilişim sistemlerinde iş sürekliliğini sağlamak için kullanılan takip ve izleme sistemidir. Basit olarak anlatmak gerekirse, Windows işletim sistemi olan kişisel bilgisayardaki Görev Yöneticisi uygulamasının bir sisteme uyarlanmasını ifade eder. Bir noktadan tüm sistemdeki performans değerlerini toplar, arşivler, raporlar. Monitoring sistemleri, bir ağ içerisinde çalışan sunucuların, network cihazlarının, servislerin, yazılımların, web sitelerinin up-down durumu, cpu, disk, ram değerleri, gelen-giden trafik bilgisi gibi birçok verisini takip eder, belirlenen eşik değerleri aşarsa alarm üretir. SMS, e-posta gibi haberleşme araçları ile haber verir.

Monitoring Ne İşe Yarar?

Monitoring, 7/24 çalışan bir sistemin ayakta kalmasına yardımcı olur. Örneğin, işletmenizin dijital altyapısında çalışan onlarca cihaz var. Bunlar arasında işletmenize ait dijital verilerin işlendiği CRM, ERP gibi canlı çalışan sistemler, uzaktan çalışan çalışanlarınız için VPN sunucusu, kamera kayıt sisteminiz, firewall cihazları ve bunun gibi hayati öneme sahip sistemler var. Bu sistemlerden CRM uygulamasına erişim sorunları yaşadığınızı düşünelim. Monitoring sistemi sayesinde diskin dolu olduğunu anlık görebilirsiniz. Bu durumun bir daha yaşanmaması için monitoring sistemine “CRM uygulamasının çalıştığı sunucunun diski %80 olunca haber ver” şeklinde bir olay tanımlayıp sorumlu IT personeline e-posta gönderilmesini sağlayabilirsiniz.

Monitoring sistemlerinin yetenekleri şu şekildedir:

• Sistemi 7/24 izler.
• Sistemden topladığı verilerden raporlar ve grafikler üretir.
• Anlık şifre denemeleri, hatalı girişleri tespit gibi temel siber güvenlik takibini yapar.
• Log takibi yapar.
• Sorun oluşmadan uyarı mekanizmaları vardır.
• Bir olay olduğunda komut çalıştırma gibi görevleri yerine getirir.

Monitoring Nasıl Çalışır?

Monitoring, sistem, yazılım ve arayüz katmanlarının bir arada bulunduğu bir topoloji içerisinde çalışır. Sistem katmanında, performans takibinin yapıldığı cihazlar yer alır. Yazılım katmanında, sistemi izleyen servisler çalışır. Arayüz katmanında ise, yazılımın topladığı verileri sistem yöneticisine gösterir, grafikler oluşturulur ve raporlar elde edilir.

Monitoring kurulmadan önce sistemde hayati öneme sahip sistemler tespit edilir. Yazılım katmanı izleyebilmesi için sistemin uygunluğuna göre ajan kurulur. Ajan, sanal sunucu gibi cihazlar için uygundur. Windows sunucuda çalışan explorer.exe gibi bir servistir. Linux sunuculara da kurulabilir. Ajan kurulumu uygun olmayan sistemler için SNMP, WMI protokolleri ile ajansız yöntemler uygulanır. Dosyadan okuma gibi de alternatif yöntemler vardır.

Yazılımın ajanlı ve ajansız olarak sitemden topladığı veriler veri tabanına kaydedilir. Arayüz katmanında bir web uygulaması ile sistemdeki anlık veriler veri tabanından okunur. Geçmişe ait verilerden rapor oluşturulabilir, grafik üretilebilir. Karşılaştırma yapılabilir. Bilgi, kritik, uyarı gibi seviyelere göre eşik değerler belirleyip bilgilendirme ayarları yapılabilir.

Monitoring Çeşitleri Nelerdir?

Bazı monitoring çeşitleri aşağıdaki gibidir:

• Bilişim altyapısının izlenmesi: Bilişim altyapısındaki donanımların yaşam durumunu takip eder. Fiziksel sistemlerin ideal çalışma döngüsünü belirlemeye yardımcı olur. Buna bağlı olarak kesinti sürelerini azaltırken, kesinti nedenlerini tespit etmede yol gösterir.
• Sunucu ve sistem izleme: Sunucu odaklı bir izleme sistemidir. Sunucu performanslarını takip eder. Sistemin ölçeklenebilirliğini gösterir, sunucuların genişletilmesine rehberlik eder.
• Bulut izleme: Bulut altyapısı ile izleme yapar. Özellikle web uygulamaların performansını takip etmeye yardımcı olur. Bulut üzerinden erişime uygun olan sanal ve fiziksel sistemleri de izler.
• Ağ izleme: Ağ trafiğini izlemeye odaklıdır. Toplam, gelen, giden trafiği port, IP, cihaz, servis bazlı takip eder.
• Güvenlik izleme: Sistem üzerindeki herşeyi güvenlik odaklı takip eder. İzinsiz girişleri, saldırı trafiği gibi siber güvenlik tehditlerini kayıt altında tutar, sistem yöneticisine haber verir.
• Uygulama performansı izleme: APM olarak ifade edilen uygulama performansı izleme sistemlerinde uygulama ile son kullanıcı arasındaki veri alışverişini takip eder. Son kullanıcının uygulama üzerinden yaptığı işlemlerde uygulamaya bağlı sistemlerin performansını takip eder.