İngilizce anlamı query olan sorgular, veritabanı sorgusu olarak da adlandırılır. Sorgular aracılığı ile veri tabanlarında saklanan verilere erişim sağlanır.

Sorgu (Query) Nedir?

En basit tanımıyla sorgu, veritabanına yapılan isteklerdir. Veritabanları ile iletişim kurulmasını sağlayan sorgular aracılığı ile ihtiyaç duyulan veriler alınabilir, yeni veriler yazılar ve mevcut olan veriler değiştirilebilir veya silinebilir.

Yazılım geliştirmede verileri saklamak ve gerektiğinde yeniden kullanmak amacıyla veritabanları kullanılır. Söz konusu bu veritabanları farklı yapılara sahip olabilir. Yaygın olarak kullanılan ilişkisel veritabanlarında veriler, birbiri ile ilişkilendirilmiş farklı tablolar şeklinde saklanır. İlişkisel olmayan veritabanları ise kendi içlerinde daha fazla çeşitliliğe sahiptir. Türü ne olursa olsun sorgular ile veritabanlarındaki veriler ile işlem gerçekleştirilebilir. Veritabanının türüne göre kullanılan sorgu dili de değişiklik gösterir.

Sorgu Dili Nedir?

Sorgu dili, sorgular oluşturarak veritabanları ile iletişim kurmak için kullanılan dillerdir. Bu dillerin yazım kuralları takip edilerek veritabanındaki veriler üzerinde gerekli filtreler uygulanarak istenen veri elde edilir. En bilinen sorgu dili yapılandırılmış sorgu dili olarak adlandırılan SQL’dir. SQL’in yanı sıra GraphQL, JSONiq, Gremlin, FQL, DMX, CodeQL gibi onlarca farklı sorgu dili bulunur.

Sorgu dilleri yazılım geliştiriciler ve veritabanı yöneticileri tarafından yazılım geliştirme süreçlerinde kullanılır. Kullanıcıların doğrudan veritabanı işlemi yapmasını engelleyerek daha güvenli ve kolay bir kullanım sunmak amacıyla bir arayüz geliştirilmiş olur. Ancak bunun yerine farklı sektörlerde doğrudan sorgu dillerinin kullanımı da tercih edilebilir. Özellikle finans, pazarlama, veri analistleri ve veri bilimciler tarafından çeşitli sorgu dillerinin kullanımı tercih edilebilir.

SQL Sorgu Dili

Açılımı Structured Query Language olan SQL, Türkçe’de yapılandırılmış sorgu dili anlamına gelir ama ağırlıklı olarak SQL kısaltması ile bilinir. SQL yaygın olarak yapılan bir yanlış olarak programlama dili olarak bilinse de aslında ilişkisel veritabanları üzerinde işlem yapmayı sağlayan bir sorgu dilidir. Amacı bir yazılım geliştirmek değil, veritabanı ile iletişim kurmaktır. SQL sorgu dili, MySQL, PostgreSQL, Oracle ve Microsoft SQL Server başta olmak üzere birçok farklı veritabanı yönetim sistemi ile kullanılabilir.

SQL sorguları hazırlarken bazı kavramlar hakkında bilgi sahibi olmalısınız. Veritabanı, ilişkisel veritabanlarında tüm tabloları içerisinde barındıran bir koleksiyondur. Tablolar ise içerisinde verileri satır ve sütunlar halinde saklayan yapılardır. Primary key veya birincil anahtar ise satır için benzersiz olarak tanımlanan değerlerdir. Böylelikle birincil anahtar kullanılarak tablolalar arasında ilişki kurulabilir.

SQL sorgularının yapısını daha iyi anlamanızı sağlayacak en sık kullanılan SQL sorgularından bazıları şunlardır;

• Create: Create komutu, yeni veritabanları ve tablolar oluşturmak için kullanılır. Örnek, kisi_listesi isimli bir tablo oluşturur ve ad, soyad adlı sütunları oluşturur.

CREATE TABLE kisi_listesi (ad VARCHAR(50), soyad VARCHAR(50));

• Select: Select komutu veritabanından veri almak için kullanılır. Örnek, ad sütununda bulunan tüm verileri alır.

SELECT ad FROM kisi_listesi;

• Insert: Insert tablolara veri girişi yapmak amacıyla kullanılır. Örnek, kisi_listesi adlı tabloya veri girişi yapar.

INSERT INTO kisi_listesi (ad, soyad) VALUES (‘Ali’, ‘Ayşe’);