Salt okunur, klasör ve dosyaların sadece görüntülenebileceğini, üzerinde herhangi bir değişiklik yapılamayacağını belirtir.

Salt Okunur (Read-Only) Nedir?

Bir dizin veya dosyanın sadece okunabileceğini yani görüntülenebileceğini belirten salt okunur niteliği, İngilizce’de read-only olarak kullanılır. Salt okunur olarak belirlenmiş herhangi bir dosya veya klasör üzerinde silme veya ekleme gibi düzenleme işlemleri gerçekleştirilemez.

Salt okunur olarak işaretlenen depolama birimlere, klasörler ve dosyalar herkes tarafından erişilebilir, içeriği görüntülenebilir, kopyalanabilir. Bilerek veya yanlışlıkla başkaları tarafından değişikliğe uğratılması istenmeyen belgeler salt okunur olarak işaretlenerek paylaşılabilir. Salt okunur dosya üzerinde çalışan biri değişiklik yapmak istediğinde bunu yeni bir belge olarak kaydederek gerçekleştirebilir. Kaynak olan orijinal dosya üzerinde bir değişiklik gerçekleştirilmemiş olur.

Salt Okunur (Read-Only) Ayarı Nasıl Değiştirilir?

Dilediğiniz dosya veya klasörü salt okunur hale getirerek sizden başkalarının değişiklik yapmasını engelleyebilirsiniz. Dosya ve klasörleri salt okunur hale getirebilmek için en yaygın olarak kullanılan işletim sistemleri Windows, Linux ve macOS’da benzer şekilde gerçekleştirilir. Salt okunur şekle getirmek istediğiniz belgeye sağ tıklayarak özelliklere girmeniz gerekir. Windows için öznitelikler kısmında salt okunur kutucuğunu işaretleyerek, Linux ve macOS işletim sistemlerinde ise izinler kısmından sadece okuma olacak şekilde düzenleyerek salt okunur yapabilirsiniz. Salt okunur haldeki belgeleri benzer şekilde yeniden normal hale getirebilirsiniz.

Bir klasörü salt okunur olarak ayarlayarak, içerisinde yer alan tüm belgeler de salt okunur hale gelmesini tercih edebilirsiniz. Bu şekilde bir düzenleme istemiyorsanız, klasör içerisindeki belirli belgelerin ayarlarını tek tek düzenlemelisiniz.

Salt Okunur Hangi Amaçlarla Kullanılır?

Dosyalar farklı amaçlarla salt okunur olarak işaretlenebilir. Salt okunur ayarının en yaygın kullanımı işletim sistemlerinin hayati öneme sahip işlemlerini gerçekleştiren dosyalarının korunması için kullanılır. Böylelikle herhangi bir yazılımın veya kişinin işletim sisteminin çalışmasını bozacak değişiklikler yapmasının önüne geçilmesi amaçlanır. İşletim sistemi dosyalarının zararlı yazılımlardan korunmasına katkı sağlar.

Bir başka kullanım şekli ise dosya paylaşımı ve ortak çalışılan dosyaların güvenilirliğini sürdürmektir. İşle ilgili resmi veya kritik bilgilerin yer aldığı dosyalar, paylaşılırken üzerinde değişiklik yapılmasını önlemek amacıyla salt okunur olarak gönderilebilir. Örneğin, müşteri veya sipariş bilgilerinin yer aldığı bir Excel dosyası, salt okunur olarak paylaşılırsa, dosyayı alan kişiler üzerinde başkaları tarafından değişiklik yapılmadığından ve bilgilerin doğruluğundan emin olur. Aynı zamanda dosya üzerinde çalışanların bilerek veya bilmeyerek dosya üzerinde değişiklik yapmasının önüne geçilir.

Salt okunur özniteliği aynı zamanda siber güvenlik için de önemli bir yere sahiptir. İşletim sistemlerinin dosyalarının korunmasına ek olarak birçok antivirüs yazılımı şüpheli gördüğü veya korumak istediği belgeleri salt okunur olarak niteler. Böylelikle dosyaların yetkisiz olarak işlem gerçekleştirmesi engellenebilir.

Salt okunurluk sadece dosya veya klasörlerde değil, USB bellekler, CD ve DVD, harici harddiskler, hafıza kartları gibi depolama birimleriyle de kullanılır. Depolama biriminin tamamı salt okunur olarak işaretlenerek dosya paylaşımının, depolamada yer alan verilerde değişiklik olmadan gerçekleşmesi sağlanır.