VR (Virtual Reality), bilgisayar ortamında hazırlanmış ortam ve kullanıcıların bu ortam ile gerçekçi bir şekilde etkileşime geçmesini sağlayan teknolojidir. Çoğunlukla VR kısaltmasıyla anılan virtual reality teknolojisi Türkçe’de sanal gerçeklik anlamına gelir.

VR (Sanal Gerçeklik) Nedir?

VR veya sanal gerçeklik, kullanıcıların 3 boyutlu, bilgisayar desteği ile hazırlanmış sanal ortamlar ile gerçekmiş gibi hissettirecek şekilde etkileşime girmesini sağlar. Kullanıcıların sanal simülasyon ortamına dahil olabilmesini mümkün hale getirir.

Günümüzde en gelişmiş sanal gerçeklik teknolojileri, kullanıcıyı sanal ortama dahil edebilmek için gözlük, kulaklık, hareket algılayıcılar ve kontrol kumandaları gibi cihazları kullanır. Kullanıcıların kullandığı bu gözlük veya başlıklar üzerlerinde yer alan yüksek çözünürlüklü ekranlar sayesinde sanal ortamın gerçekmiş gibi görüntülenmesini sağlar. Başlıklar üzerinde yer alan çeşitli kamera ve sensörler ise kullanıcının hareketlerini toplar. Kullanıcı davranışları gerçek zamanlı olarak sanal ortamda işlenir. Kullanıcı yürüdüğünde veya herhangi bir hareket gerçekleştirdiğinde bu hareket, anlık olarak sanal ortamında değişmesini sağlar. Ayrıca kullanılan kulaklıklar ile uzamsal ses teknoloji kullanılarak seslerin gerçekçi olarak iletilmesini sağlanır. Kontrol kumandaları aracılığıyla da sanal ortam ile etkileşime geçilir.

VR Türleri Nelerdir?

VR teknolojisinden söz edildiğinde bugün bu amaç için geliştirilmiş başlıklardan ve türlü donanımlar akla gelse de farklı şekillerde deneyimlenen sanal gerçeklik türleri de bulunur.

Sürükleyici Olmayan (Non-Immersive) Sanal Gerçeklik

Bu sanal gerçeklik uygulamaları kullanıcıların sanal ortam ile en az seviyede etkileşime geçtiği türdür. Kullanıcılar genellikle bir ekran (televizyon, monitör) ve kontrol cihazları için oluşturulmuş sanal ortamla etkileşime girer. Video oyunları bu türe örnek olarak gösterilebilir.

Yarı Sürükleyici (Semi-Immersive) Sanal Gerçeklik

Yarı sürükleyici sanal gerçeklik uygulamalarında ise kullanıcıların sanal ortam ile biraz daha gelişmiş bir etkileşimi bulunur. Bu türden sanal gerçeklik uygulamalarına, sanal tur veya sanal seyahat olarak adlandırılan uygulamalar verilebilir. Özellikle cep telefonları ile oluşturulan daha basit yapılı sanal gerçeklik başlıkları veya bilgisayar ekranları kullanılabilir. Başlıkla dış dünya ile bağlantı kesilse de sanal ortam etkileşim kısıtlıdır. Etkileşim çoğunlukla sadece görsel etkileşim ile sınırlıdır.

Tam Sürükleyici (Fully Immersive) Sanal Gerçeklik

Sürükleyici gerçeklik ise bugün bilinen anlamıyla VR uygulamalarını temsil eder. Kullanıcının gerçek ortam ile bağlantısı tamamen kesilir. Kullanılan donanımlara göre sanal ortamla gerçekleşen etkileşimin seviyesi de artar. Örneğin VR başlığı ile beraber kontrolcü değil de hareket algılayan eldivenlerin kullanılması etkileşimin gerçekçilik seviyesini arttırır.

Gerçek dünya ile sanal ortamın üst üste bindirildiği artırılmış gerçeklik (Augmented Reality, AR) teknolojide sanal gerçeklik biçimi olarak sayılsa da kendi başına detaylı şekilde ele alınabilecek bir teknolojidir.

VR Kullanım Alanları

VR teknolojisi birçok farklı alanda kullanılabilir. En yaygın kullanımlarının başında eğlence ve oyun ile eğitim alanları gelir. Oyuncuları sanal bir ortama dahil ederek gerçekçi bir deneyim sunmak için kullanılan VR teknolojisi, eğitim alanın gerçek hayatta ulaşılması zor ve maliyetli deneyimler üzerinden eğitim verilmesini sağlar. Bunların yanı sıra emlak sektöründe, mühendislik, turizm, pazarlama gibi farklı alanlarda da VR teknolojisinden etkili bir biçimde faydalanılabilir.