Zip, yaygın olarak kullanılan ve standart haline gelmiş veri sıkıştırma ve arşivleme formatıdır. Oluşturulan dosyalar .zip uzantısına sahiptir.

Zip Nedir?

Veri kaybı olmadan sıkıştırma işleminin gerçekleştirilmesini sağlayan Zip, arşiv dosya formatı olarak tanımlanır. İlk versiyonu 1989 yılında PKWARE tarafından PKZIP adıyla, dönemin popüler sıkıştırma formatı ARC’a alternatif oluşturmak amacıyla geliştirildi. İlerleyen Zip adını alan format .zip dosya uzantısı kullanır.

Farklı veri sıkıştırma algoritmalarını da destekleyen Zip, kayıpsız veri sıkıştırmaya imkan veren DEFLATE algoritmasını kullanır. 2000’li yılların başından itibaren yaygın şekilde kullanılmaya başlanan Zip, çok geçmeden Microsoft Windows ve Mac OS X işletim sistemleri tarafından da desteklenmeye başladı. Bununla birlikte Linux tabanlı işletim sistemleri de Zip ve farklı sıkıştırılmış arşivleme formatını dahili olarak destekler.

Zip formatı, oluşturulan arşiv dosyasının tamamını çıkarmadan içerisindeki dosyaların görüntülenmesine izin verir. Gerektiğinde yine arşivin tamamını etkilemeden istenen dosya içerisinden çıkarılabilir veya başka dosyalar arşive eklenebilir.

Zip formatı verilerin arşivlenmesi ve paylaşılması sürecinde sıklıkla kullanılan sıkıştırma formatıdır. Paylaşılmak istenen birden fazla dosyanın teker teker gönderilmesi oldukça zor olabilir. Üstelik boyutları da büyükse transfer sürecinde yavaşlık ve aksama yaşanabilir. Zip ise göndermek istediğiniz tüm dosyaları bir arada paketler, bunu gerçekleştirirken de herhangi bir veri kaybı olmadan sıkıştırma işlemi gerçekleştirir. İşlem sonucunda tüm dosyalarınızı içerisinde barındıran ve boyutu içerisindeki dosyaların toplam boyutundan daha küçük tek bir dosya elde edersiniz.

Zip Formatının Tarihi

Zip formatının temeli PKWARE tarafından geliştirilen PKZIP’e dayanır. Bu öncülden sonra Phil Katz ve Infinity Design Concepts’den Gary Conway tarafından Zip formatı oluşturulur. Phil Katz’ı yeni bir format oluşturmaya yönlendiren ise System Enhancement Associates (SEA)’nın PKWARE’e, ARC arşivleme sisteminin parçası olan PKARC ile isim benzerliğinden dolayı dava açmasıdır.

İlk versiyonu PKZIP’in 0.9 versiyonu içerisinde 1989 yılında yayınlanan .Zip formatı aynı yıl içerisinde PKWARE ve Infinity Design Concepts tarafından geliştirilen .Zip dosya formatı, public domain yani kamu malı olarak ilan etti.

Zip formatının 1993 yılında yayınlanan 2.0 versiyonu Phil Katz tarafından geliştirilen DEFLATE sıkıştırma algoritması ve PKWARE’in şifreleme sistemi ZipCrypto yer aldı. Günümüzde Zip formatı hala geliştirilerek güncel teknolojilerle uyumlu olarak çalışır.

Zip Nasıl Kullanılır? Nasıl Açılır?

Zip dosyaları günümüzde oldukça yaygın bir şekilde kullanılır ve veri sıkıştırma için tercih edilen standartlaşmış yöntemlerden biridir. Bu sebeple Windows, macOS, Linux ve mobil işletim sistemleri dahil birçok platformda zip dosyaları açılarak içerisindeki verilere erişim sağlanabilir.

Yaygın kullanımı sonucu birçok geliştirici kendi işletim sistemlerine sıkıştırılmış dosyalar ile çalışabilme özelliğini entegre etti. Eğer kullandığınız işletim sisteminde bu yetenek bulunmuyorsa piyasada bulunan onlarca yardımcı araçtan birini seçerek Zip ve diğer sıkıştırılmış dosya formatlarını açarak çalışabilirsiniz.

Dosyalarınızı paketlemek ve sıkıştırmak için de benzer durum söz konusudur. Kullandığınız platformun sıkıştırılmış dosyalar için dahili desteği yoksa zip dosyalarını açmak için kullandığınız yazılım aynı zamanda ters yönde çalışarak dosyalarınızı sıkıştırmanızı sağlar.