Domain (Alan Adı) Nedir? Nasıl Alınır?

Alan adı ya da Domain, bir web sitesinin adresidir. Her web sitesi akılda kalması zor benzersiz bir sayı dizisi olan IP adresine sahip sunucularda barındırılır. Bir web sitesine erişmek istenildiği zaman IP adreslerini kullanmak yerine domain (alan adı) olarak adlandırılan özel olarak seçilmiş isimlerin kullanımı tercih edilir. Peki domain nasıl alınır? Sen de detayları öğrenmek istiyorsan doğru yerdesin.

Domain Nedir?

İnternete bağlı her cihaz bir IP adresine sahiptir. Bir web sitesine giriş yapmak istediğinde aslında o web sitesinin barındırıldığı sunucuya erişim sağlamış olursun. İnternetin ilk yıllarında bunu yapmanın yolu IP adresini kullanmaktan geçiyordu. Ancak internetin yaygınlaşması ile IP adreslerini ezberlemek kullanışsız bir hal aldı ve alan adı sistemi (Domain Name System (DNS)) geliştirildi. Bu sistem IP adreslerine karşılık gelen isimlendirilmelerin kullanılmasının yolu açıldı.

Domain, Türkçesi Alan Adı anlamına gelen ve bir web sitelerine erişmek için kullanılan benzersiz olacak şekilde tescil edilen isimlendirmedir. Tarihte ilk tescillenen alan adı 15 Mart 1985’te tescil edilen “symbolics.com” olmuştur.

Domain Nasıl Alınır?

Web siteni yayınlamak istediğinde bir alan adına ihtiyaç duyarsın. Kullanıcıların web sitesine giriş yapmak için kullandıkları bu ad halihazırda kimse tarafından tescillenmemiş olmalıdır. Domain almak için ICANN (İnternet Tahsisli Sayılar ve İsimler Kurumu) tarafından yetkilendirilmiş bir kayıt kuruluşu kullanmak gerekir.

Alan adları satın alınmaz. Belirli süreler için kiralanır. İlk gelen alır mantığı ile işleyen süreçte seçtiğin alan adının kimse tarafından aktif olarak tescillenmemiş olması gerekir. Uygun alan adını bulduğunda 1 yıldan başlayan süreler ile alan adını kendi adına tescil işlemi gerçekleştirebilirsin.

Domainler daha öncesinde başkaları tarafından tescil edilmiş olabilir. Ancak tescil süresi dolan ve uzatılmayan domainler yeniden kullanım için boşa düşer. Süresi dolmuş veya yeni bir domain kayıt etmenin dışında var olan bir alan adını da almak isteyebilirsin. Web sitesinde kullanılacak marka veya yapılacak işi tam olarak yansıtan alan adı daha önce başkası tarafından kaydedilmiş olabilir ve kayıt eden kişi tarafından satışa çıkarılmış olabilir. Yine alan adı sahibi tarafından açık artırma yöntemiyle de satışa sunulabilir. Bir çok domain kayıt kuruluşu kayıtlı bir alan adının alınabilmesi için aracılık hizmeti verir.

Alan adları süre bitiminin ardından 30-45 gün arası bir süre askıda kalır. Bu süre zarfında alan adı sahibi alan adını kurtarma hakkına sahiptir. İlk 30 günün ardından ikinci 30 günlük zamanda rehin süresi başlar. Siteye erişim kesilir ve ceza ödenerek alan adı geri alınabilir. Bu tanınan ikinci sürede dolduğunda alan adı silinme sırasına alır. Yaklaşık 5 gün içerisinde yani toplamda 75 gün gibi bir sürenin ardından alan adı yeniden alınmaya uygun hale gelir. Alan adı tescil kuruluşları tarafından silinmeyi bekleyen alan adlarının yeniden kayda imkan verildiği anda almak için backorder hizmeti de verilir.

Premium Alan Adları

Domain kayıt araştırması sırasında karşına fiyatı normal kayıt ücretlerinin üstünde olan alan adları çıkabilir. Bu türden alan adları akılda kalıcı, kısa ve pazarlanabilirdir. Premium alan adı olarak geçerler ve ikinci el alan adı pazarlarından birinde satışta olduğu anlamına gelir. İlk kayıta uygun özellikle .com uzantısına sahip premium alan adı bulmak neredeyse imkansızdır. Alan adını almak istediğinde sadece ilk sefer belirtilen yüksek ücreti ödemelisin. Sonraki yenilemelerinde alan adının standart kayıt ücreti geçerlidir.

Domain Nasıl Çalışır?

Alan adı kayıt edildikten sonra bir web alanı ile ilişkilendirmesi gerekir. Alan adı bir IP adresine karşılık gelecek şekilde ayarlanır. Sonrasında bu kayıt DNS olarak adlandırılan alan adı sistemini oluşturan sunuculara gönderilir. Bu süreç otomatik olarak gerçekleşir. Böylelikle bir kullanıcının tarayıcısına web sitenisinin adresini yazıp giriş yapmaya çalıştığında DNS üzerinden girdiği adrese karşılık gelen IP adresinin bilgisini alır ve tarayıcı web sitesini getirir.

Alan Adının Yapısı

Bir domain, nokta ile ayrılmış en az iki parçadan oluşur. Sağdan sola bakıldığında üst seviye alan adının (TLD) ardından ikinci seviye ve varsa üçüncü seviye alan adı gelir. Techcareer.net adresini ele aldığımızda sağ baştaki ilk kısım olan “com” üst seviye alan adıdır. “Techcareer” kısmı ise ikinci seviye alan (second level domain, 2LD) adıdır. Diğer bir örnek olarak google.com.tr adresine bakacak olursak ülke kodu olan “tr” üst seviye, “com” ikinci seviye ve “google” üçüncü seviye alan adıdır.

Domain ile URL Arasındaki Fark Nedir?

Web adresi olarak kullanılan URL (uniform resource locator), alan adı ile karıştırılır. URL alan adı, bağlantı protokolü ve spesifik bir sayfanın yolunu içerisinde barındırır. Techcareer.com alan adı iken https://techcareer.net veya https://techcareer.net/blog birer URL’dir.

Domain Türleri Nelerdir?

IANA tarafından üst düzey alan adları sınıflandırılmıştır. Bunlar başta gTLD, sTLD ve ccTLD olmak üzere bir kaç başlık altında gruplandırılır.

Üst Seviye Alan Adı Top Level Domain (TLD)

Üst düzey alan adı, hiyerarşik yapıya sahip alan adı kayıt sisteminde (DNS), kök alan adından sonraki en yüksek seviyeye sahip alan adlarıdır. Çoğu üst seviye alan adının yönetimi ICANN’ın alt organizasyonu olan Assigned Numbers Authority (IANA) tarafından yürütülür. Üst seviye alan adları, alan adı uzantısı olarak da adlandırılır.

İnternetin erken dönemlerinde, henüz ICANN kurulmamışken oluşturulan 7 adet üst seviye alan adı mevcuttur.

• .com (commercial) başlangıçta ticari amaçlar için kullanılması planlanmıştır ancak sonrasında ana TLD haline gelmiştir. Herkes tarafından tescil edilebilir.
• .org (organization) herkes tarafından tescil edilebilen bir diğer alan adı uzantısıdır. Kar amacı gütmeyen organizasyonların kullanması düşünülsede genelin kullanımına sunulmuştur.
• .net (network) ağ sağlayıcılarının kullanması için tasarlanmış olsa da .com ve .org gibi herkes tarafından tescil edilmesine imkan tanıyan açık TLD’dir.
• .int (international) hükümetler arası kuruluşlar tarafından kullanılması için IANA sponsorluğunda oluşturulmuştur.
• .edu (education) eğitim kurumlarının kullanımı içindir. Kısıtlı TLD’dir. Ülke uzantılarıyla kullanılır.
• .gov (government) Amerika Birleşik Devletleri, devlet kurumlarının kullanımı ile sınırlıdır. Günümüzde ülke uzantıları ile birlikte birçok devlet tarafından kullanılır. Örneğin “gov.tr”, “gov.uk”.
• .mil (military) ABD, Savunma Bakanlığı tarafından kullanılır.

Jenerik Üst Seviye Alan Adı (Generic Top Level Domain, gTLD)

ICAAN’ın kurulmasıyla birlikte alan adı uzantıları da çeşitli hale geldi. 2012 yılı itibari ile yeni gTLD programı uygulanmaya kondu ve oldukça fazla uzantı tescillenebilir hale geldi.

Jenerik üst düzey alan adlarına .app, .art, .author, .blog, .dev gibi onlarca örnek olarak verilebilir.

Yeni gTLD uygulaması farklı türde alt sınıfların oluşmasına yol açtı.

Marka Üst Düzey Alan Adı (Brand Top Level Domain)

Yeni gTLD uygulamaları ile markalar kendi üst düzey alan adlarına sahip olabilirler. Bu tip alan adları marka üst düzey alan adları olarak ayrıca sınıflandırılabilir. .airbus, .amazon, .bmw, .youtube gibi üst düzey alan adları markalı TLD’lere örnek olarak gösterilebilir.

Topluluk Üst Düzey Alan Adı (Community TLD)

Belirli bir topluluğu niteleyen alan adı uzantılarıdır. .thai, .aarp örnekler arasındadır.

Coğrafi Üst Düzey Alan Adı (Geographical TLD)

Ülke uzantılarından farklı olarak belirli bir şehir ya da bölgeyi belirtir. .nyc, .ist, .berlin bu tip alan adlarına örnektir.

Ülke Kodu Üst Seviye Alan Adı (Country Code Top Level Domain, ccTLD)

Tamamı iki harften oluşan ülkelere ait üst düzey alan adlarıdır. Örnek olarak .tr (Türkiye), .us (Amerika), .uk (İngiltere) uzantıları verilebilir.

Sponsorlu Üst Seviye Alan Adı (Sponsored Top Level Domain, sTLD)

Sponsorlu üst seviye alan adları belirli bir grubu belirtmek için kullanılır. Bu tip alan adı uzantılarının sponsoru mevcuttur. Örneğin .aero uzantısının sponsoru SITA ve .post uzantısının sponsoru Evrensel Posta Birliği’dir.

Özel Kullanım Alan Adları

Bu tip alan adları ICANN/IANA tarafından teknik amaçlara yönelik oluşturulmuştur. Example.com, .net ve .org gibi .example üst alan adıda IANA tarafından ayrılmıştır. Bununla birlikte .local, .localhost, .onion ve .test uzantıları da bu başlık altında yer alır.

Alan Adı Seçimi Neden Önemlidir?

Alan adı kişi ve kurumların dijital ortamdaki varlıklarının en önemli parçasıdır. Web sitelerin adreslerinin yarattığı etki gerçek adreslerin yarattığı etkiden pekte farklı değildir. Bir ürün ya da hizmet almak istediğini düşünelim. Satıcının sana verdiği adres tekin olmayan veya ulaşımı zor bir konumda ise sende oluşturacağı olumsuz etkiyi düşünmelisin. Adresin bir de merkezi bir konumda kolay tarif edilebilen bir lokasyon olduğunu varsayalım. İşte doğru seçilmiş, markayı ve verilen hizmeti tam olarak anlatan bir alan adı da aynı izlenimi oluşturur.

Alan adı seçimin doğru yapılması marka kimliğini güçlendirir ve dijital ortamdaki bilinirliğini artırır. Kullanıcılar üzerinde olumlu etki bırakır ve güven hissi verir. Arama motoru optimizasyonunu pozitif yönde etkiler, bulunabilirliği artırır.

Domain Seçiminde Nelere Dikkat Edilmelidir?

Seçilecek alan adı son derece önemlidir. Alan adı, şirketlerin dijital ortamdaki kimliğini oluşturan en önemli parçadır. Alan adı seçimi yapılırken dikkat edilmesi gereken noktalar ise şu şekildedir:

• Seçilen alan adı kısa ve akılda kalıcı olmalıdır. Ayrıca kolay telaffuz edilebilir olmasına dikkat edilmelidir.
• Markanın içerisinde sayı ve kesik çizgi gibi özel karakterler yoksa alan adında da kullanmaktan kaçınılmalıdır. O harfi yerine 0 kullanmak gibi tercihler yapılmamalıdır.
• Alan adı içerisinde argo ve kısaltma kullanımının yer almaması daha iyidir.
• Günümüzde alan adı uzantılar oldukça çeşitlidir. .com alan adı dolu ise markayı tamamlayacak diğer uzantılar tercih edilebilir.
• İnternette hiçbir bilgi unutulmaz. Kayıt edilecek alan adının geçmişte kullanılıp kullanılmadığı araştırılmalı. Seçtiğiniz alan adı geçmişte arama motorları tarafından engellenmiş olabilir. Veya kullanım amacınızı olumsuz etkileyecek şekilde kullanılmış olabilir.
• Alan adı kayıt edilmeden önce sosyal medya platformlarında aynı kullanıcı adının alınıp alınmadığı kontrol edilebilir. Alınmamış olmaları her zaman artı değer katar.

Kendini web teknoloji alanında geliştirmek ve kariyerine bu alanda başlamak istersen Techcareer.net tarafından özenle hazırlanan ve iş imkanı sağlayan Bootcamp eğitimleri seni bekliyor. Web geliştirme konusunda kendini hazır hissediyorsan Techcareer iş ilanları sayfasından sana uygun olan işi şimdi bulabilirsin.