UX Tasarım ve UI Tasarım Nedir? Farkları Nelerdir?

Etkileşime girdiğimiz ekran sayısı gün geçtikçe artarken bu etkileşimi nasıl gerçekleştirdiğimiz konusu giderek daha da önemli bir hale geliyor. Çoğunluğumuzun sabah uyanır uyanmaz ilk yaptığı telefonuna bakmak oluyor. O andan itibaren kullanıcılar için özenle hazırlanmış arayüzleri deneyimleyerek sosyal mecraları dolaşmaktan alışveriş yapmaya kadar birçok işlemi gerçekleştiriyoruz. Üstelik bu durum sadece telefonlarımız ile sınırlı değil. Bilgisayar ekranı, televizyon hatta elektrikli mutfak aletlerinin ekranları da bu sürece dahil.

Dijital ekranların arayüz tasarımı söz konusu olduğunda UX/UI terimleri günümüzün ayrılmaz ikilisi. Birbirinden oldukça farklı ancak birbirini tamamlayan UX Tasarım ve UI Tasarım terimlerine gelin yakından bakalım.

UX Tasarımı (UX Design) Nedir?

UX tasarımı, kullanıcının ürünle etkileşime girdiği andan itibaren yaşayacağı deneyimi tasarlamaktır. Yakın zamanda bilgisayarlarda, sonrasında ise mobil cihazlarda kullanıcı arabirim tasarımının önem kazanmasıyla birlikte bu arayüzlerin işlevselliği ve kullanıcıya sunduğu deneyimi konusunda daha fazla iş gücü sarf edilir hale geldi. Teknolojideki gelişim ile birlikte terminal arayüzleri hızlı bir şekilde cebimizdeki uygulamalara evrilirken kullanıcı arayüzlerinin göze hoş görünmesinin yanı sıra bu arayüzlerin kullanışlılığı tasarımın kalitesini belirleyen faktörlerden biri oldu.

UX Tasarımcısının Görevleri Nelerdir?

UX tasarımcısı olmaya karar verir ve kariyerine bu yönde şekil verirsen ilgileneceğin asıl konu kullanıcının tasarladığın uygulamada yaşadığı deneyimin mükemmele en yakın olmasını sağlamaktır. UX tasarımcı görsellerin ötesinde, dijital olmayan, bilişsel bilimle ilgilenir.

Tasarlanan ürünün, arayüzün basit, anlaşılır, işlevsel ve sezgisel olması UX tasarımcısının sorumluluğundadır. UX tasarımcısı, uygulamanın açıldığı andan itibaren kullanıcının tüm adımlarını, tüm ihtimalleriyle düşünmek ve en başarılı akışı tasarlamak ile görevlidir. Bir e-ticaret sitesini ele alacak olursak kullanıcının e-ticaret sitesini başarılı bulmasında en büyük etken aradığı ürünü belki de yüzlerce ürün arasından kolaylıkla bulması, ödeme işlemini kolayca tamamlaması ve teslimat sürecini basit bir şekilde takip edebilmesi olacaktır. Kullanıcının yaşadığı bu alışveriş deneyimini tasarlamak UX tasarımcısının görevidir. UX tasarımcısının görevlerini birkaç alt başlık altında toplayabiliriz.

Strateji Oluşturma: Kullanıcı deneyimi tasarlarken ilk ihtiyaç duyulan, bir stratejidir. Ürünün kim tarafından, hangi amaçla kullanılacağı, rakiplerin benzer süreçleri nasıl yürüttüğü gibi sorulara cevap aranır. Müşteri analizi ve kullanıcı araştırması, içerik planlaması, rakip analizi ve ürün stratejisi hazırlamak UX tasarımcısının görevlerindendir.

Test ve Prototipleme: Stratejimiz hazır olduğunda sıra süreçlerin bir prototipini oluşturup test etmeye gelir. UX tasarımcı wireframeler hazırlar, prototip oluşturur ve test işlemleri uygular.

İş Yürütme: UX tasarımcıları, UI tasarımcıları ve yazılımcılar ile birlikte çalışarak koordinasyonu sağlar. Tasarım planlaması yapar, hedef takibi ile ürün ortaya çıkarken sürecin takipçisi olurlar. UX analizleri ile kullanıcı deneyimini en iyi hale getirmeye çalışırlar.

UX Tasarımcısı Hangi Özelliklere Sahip Olmalıdır?

Kariyerine UX tasarımcısı olarak başlamak istiyorsan bir UX tasarımcısının sahip olması gereken belli başlı özellikler mevcut. UX tasarımcısı, araştırma yapabilme, sorun çözebilme ve etkili iletişim kurabilme becerisine sahip olmalıdır. Bunların yanı sıra tasarım bilmeli, prototip oluşturma ve test süreçlerine hakim olmalıdır.

UX tasarımcı olarak, kullanıcı deneyimi tasarlarken araştırma yapmak en büyük görevlerinden biri olacaktır. İnsanların davranışları, rakip analizleri, prototiplerin testlerinden elde edilen verilerin değerlendirmesi kullanıcı deneyimi tasarımının temelinde yer alır.

Kullanıcının ürünü kullanırken karşılaştığı yada karşılaşabileceği sorunları önceden görmek ve bu sorunları en akılcı şekilde çözmekte yine UX tasarımcısının sorumluluğundadır.

İletişim yeteneğinin iyi olması ise ürün tasarım sürecinde diğer ekiplerle doğru iletişimi kurarak hazırlanan kullanıcı deneyiminin üründe tam olarak tasarladığın gibi yer almasının ve kullanıcının başarılı bir deneyim yaşamasının anahtarıdır.

Tüm bunları yaparken tasarım ve temel düzeyde yazılım bilgisine sahip olman kullanıcı deneyimi tasarımında UI tasarımcılarının ve yazılımcıların teknik sınırlarını bilmen, kullanıcı deneyimi tasarlama sürecini bu sınırlar çerçevesinde yürütmeni sağlar.

UX Tasarım Süreci Nasıl İlerler?

UX tasarım süreci belirli temel aşamalara sahip bir çalışma sürecidir. Süreç genellikle şu şekilde işlemektedir:

Araştırma: UX tasarımı kullanıcı araştırması ile başlar. Mevcut ya da hedef kullanıcı grupları üzerine yapılan araştırmalar ile kullanıcının yaşadığı problemler tespit edilir ve kullanıcıların bu problemlere nasıl bir çözüm beklediği tespit edilir. Bu araştırma sürecinde kullanıcı anketleri, A/B testleri, ilk tıklama testi, göz takip testi gibi yöntemler kullanılarak elde edilen veriler kullanılır.

Tasarım: Kullanıcının yaşadığı problemleri ve beklediği çözümü bildiğine göre artık bu sorunlara kendi çözümlerini ortaya koymalısın. Bulduğun çözümlerden en mantıklı ve uygulanabilir olanı seçerek işe başlamalısın. Oluşturduğun çözümün nerede, nasıl kullanılacağını gibi sorulara yanıt verirken kullanıcı akış diyagramları, yani kullanıcının uygulamada izleyeceği yolu gösteren tablolar oluşturup son aşama olarak ise wireframeler oluşturma sürecine geçmelisin.

Prototipleme: Uygulamamızı ve sunduğumuz çözümün test kullanıcıları tarafından denenmesi için etkileşime geçilebilen gerçekçi bir prototip oluşturulur.

Onaylama: Tasarımların doğruluğunu ortaya koymak için gerçek ya da test grubu ile kullanıcı deneyimi testleri gerçekleştirilir. Uygulamanın etkili bir kullanıcı deneyimi ortaya koyduğu kanıtlanırsa süreç tamamlanır. Aksi durumda ise önceki aşamalara geri dönülerek tasarım üzerinde değişiklikler yapılır ya da farklı tasarımlar üzerine çalışılır.

UI Tasarımı Nedir?

Bir web sitesine girdiğinde ya da bir uygulamayı kullandığında hatta herhangi bir dijital ekrana baktığında gördüğün tüm görseller arayüzün bir parçasıdır. UI (User Interface) dilimize arayüz olarak geçmiştir. UX tasarımının bilişsel yönünün aksine UI tasarımı somut, grafiksel özelliğe sahiptir. Şu an bu sitede gördüğün tüm butonlar, logolar, yazı fontları, menüler arayüzün bir parçası. Bu arayüzleri hazırlamak da UI tasarımcısının görevidir.

UI Tasarımcısının Görevleri Nelerdir?

UI tasarımı ürünün görsel yönüyle ilgilidir. Markayı yansıtan, ürünü diğerlerinden ayıran, kullanıcıya estetik olarak güzel ve kolay anlaşılabilir görsel bir arayüz sunma amacı taşır. UI tasarımı renk ve font seçimi, arayüz elemanlarının tasarımı ve ekrandaki yerleşimini gerçekleştirir.

Kullanıcılar için deneyim hazırlamak çekici geliyor ancak daha somut, görsel yönü daha kuvvetli bir iş yapmak istiyorsan ve tasarıma da yeteneğinin olduğunu düşünüyorsan UI tasarımcısı olmak sana daha uygun olabilir. Kullanıcı deneyimi her ne kadar önemli olursa olsun bu deneyimin kullanıcıya nasıl sunulduğu da bir o kadar önemli. İşte bu noktada UI tasarımcıları devreye girer. UI tasarımcısının başlıca görevleri ise şunlardır:

Marka stili oluşturma: UI tasarımcı arayüz hazırlarken aynı zamanda uygulamada kullanılan renklerden yazıların fontlarına kadar kullanıcının zihninde marka ile özdeşleşecek olan birçok seçime karar verir.

Görsel tasarımı hazırlama: Kullanıcının ekranına yansıyacak olan her bir görsel elemanı tasarlamak ve bunların düzenini ayarlamak UI tasarımcının görevidir.

Uyarlanabilir tasarımlar oluşturma: Kullandığımız dijital ekranların sayısı artıkça bu ekranların boyutları da oldukça çeşitli hale gelmiştir. Bu anlamda UI tasarımcı farklı ekran boyutlarında düzgün çalışmaya devam edecek uyarlanabilir (responsive) tasarımlar hazırlamalıdır. Uygulama üzerinde arayüzün bir parçası olarak görsel efekt ve animasyonlara yer verilecekse UI tasarımcı bunları oluşturmalıdır.

İnteraktif tasarımlar oluşturma: Uygulama üzerinde arayüzün bir parçası olarak görsel efekt ve animasyonlara yer verilecekse UI tasarımcı bunları oluşturmalıdır.

UI Tasarımcısı Hangi Özelliklere Sahip Olmalıdır?

UI tasarımcısının sahip olması gereken yeteneklerin ilk sırasında hiç şüphesiz yaratıcılık yer almaktadır. Ortaya konulacak olan arayüz tamamen tasarımcının yaratıcı düşüncesinin bir ürünü olacaktır. Ayrıca karmaşık süreçlerin en basit ve etkili bir şekilde ekrana getirilmesinde tasarımcının yaratıcı düşüncesi etkilidir. İş hayatında hemen hemen herkesin sahip olması gereken etkili iletişim kurma yeteneği de önem arz etmektedir. Hem beraber çalıştığın tasarımcılar hem de ürün üzerinde çalışan diğer takımlar ile doğru iletişim kurmak son derece önemlidir. Diğer bir taraftan oluşturduğu tasarım ile tasarımcı aynı zamanda kullanıcı ile iletişim kurmaktadır.

UI Tasarım Süreci Nasıl İlerler?

UI tasarımında süreçlerinde ufak değişiklikler yer alsa da hepsinde tasarım süreci benzer aşamalardan geçer:

Araştırma: UX tasarımında olduğu gibi UI tasarımında da işe araştırma ile başlanır. Kullanıcı araştırmaları, rakip analizleri ve UX ekibinden gelen direktifler doğrultusunda tasarımın gereksinimleri ortaya konarak hedefler belirlenir.

Wireframe hazırlama: Wireframeler arayüzü kaba hatlarıyla ortaya koymaya imkan sağlar. Görsel tasarım sürecine geçmeden önce arayüz birimlerinin yerleşimi konusunda elinde bir plan olmuş olur. Ayrıca görsel tasarım sürecine başlamadan önce projede söz sahibi olan diğer takımlar (UX tasarımcıları, yazılımcılar) ile durum değerlendirmesi yapabilmen için wireframe hazırlamak oldukça değerlidir.

Görsel tasarım: Görsel tasarım sürecine tasarlanacak arayüz için renk şeması ve font seçimi gibi tasarımın temel unsurlarını belirleme ile başlanır. Kabataslak çizimler olan wireframeler incelikli ve kişilik kazanmış arayüzlere dönüştürülür.

Prototipleme ve test: Görsel tasarımın ardından ortaya çıkan tasarımlar kullanıcı akışına uygun, basit işlevlere sahip prototiplere çevrilir. Böylelikle hem projedeki diğer ekipler ile ortak çalışma gerçekleştirilebilir hem de tasarımdaki kusurlar belirlenerek düzeltme yapılabilir. Prototipler istenilen seviyeye ulaştığında gerçek kullanıcılar ile test süreci yürütülebilir.

Teslim aşaması: Tasarım süreci sonlandığında ortaya çıkan tasarım geliştirici ekibe teslim edilmeden önce kullanılan renk, font ve benzeri bilgileri içeren stil kılavuzu ve tasarımda kullanılan efektlerden, birimlerin davranış şekline kadar birçok detayı geliştirici ekibe anlatan dokümanlar hazırlanır.

UX ve UI Tasarım Arasındaki Farklar Nelerdir?

UX ve UI tasarım çoğu zaman birbiri ile karıştırılan, birbiri yerine kullanılan terimlerdir. Ancak her ikisi de oldukça farklı uzmanlıklar gerektiren alanlardır. UX ve UI tasarımı birbirinden ayıran birkaç nokta mevcuttur.

• UX tasarım, tasarımın nasıl hissettirdiği ile ilgilidir. Kullanıcının yaşadığı deneyimin nasıl olması ile ilgilenir. UI tasarım ise tasarımın nasıl göründüğü ile ilgildir. Kullanıcının ekranda gördüğü görseller UI tasarımın alanıdır.
• UX tasarım kullanıcı davranışlarını analiz eder. Bu analizler sonucunda bir prototip oluşturarak test eder. UI tasarım ise UX tasarımına uygun bir şekilde markanın görsel stilini ortaya koyarak kullanıcının etkileşime girdiği arayüzü oluşturur.
• UI tasarım tamamen dijital bir süreçtir. UX tasarım ise işin içine insan davranışı girdiğinden dijitalin ötesinde çalışma alanına sahiptir.

Özetleyecek olursak UX tasarım kullanıcının uygulamada izleyeceği yolu belirlerken, UI tasarımı kullanıcının deneyimi yaşamasına imkan sağlayan birimleri oluşturur.

UX/UI Tasarımcı Nedir?

Yazının başından itibaren UX tasarımı ve UI tasarımının iki ayrı alan olarak bahsettik. Bu iki ayrı alanının bu kadar çok karıştırılmasının en büyük nedeni günümüzde sık sık karşılaştığımız UX/UI pozisyonu.  Her iki alanında birbirini tamamlıyor olması ve aynı kişi tarafından sahip olunabilecek gereksinimleri olmasından dolayı UX/UI pozisyonu ortaya çıkmıştır. Şirketler süreçlerin daha hızlı ve kullanıcı deneyimini tasarlayan zihinlerin arayüzü de aynı düşünce yapısı ile tasarlamasını tercih etmektedir.

Sen de kariyerine UX, UI veya UX/UI tasarımcı olarak yön vermek istersen Techcareer.net’in ücretsiz Bootcamp eğitimlerine katılabilir, güncel iş ilanları ile kariyer seçeneklerine göz atabilirsin. Discord kanalımıza katılarak topluluğumuzdaki diğer UX ve UI tasarımcılara ulaşabilirsin.

Sıkça Sorulan Sorular

UX tasarımcı mı, UI tasarımcı mı olmalıyım?

Bu sorunun cevabı sahip olduğun yeteneklere ve kendini geliştirmek istediğin alana göre değişebilir. Eğer araştırma yapmak, insanlarla iletişim kurmak ve bir strateji ortaya koymak gibi yeteneklere sahipsen UX, görsel tasarım güçlü yanınsa UI tasarımdan yana tercih yapabilirsin. Tüm bunları birleştirip UX/UI tasarımcı olarak kariyerini oluşturabilirsin.

UX/UI tasarımcı nasıl iş imkanlarına sahip?

Şirketler sürecin daha hızlı ve daha tutarlı bir şekilde ilerlemesi için UX ve UI konusunu tek bir uzmana ya da ekibe teslim etmeyi tercih eder. Bu sebeple iş imkanları da oldukça fazladır. UX/UI iş imkanlarını Techcareer.net ile takip edebilirsin.

Techcareer.net Bootcampleri ücretsiz mi?

Techcareer.net’in düzenlediği ve iş imkanı sağlayan Bootcamp’ler tamamen ücretsiz! Sen de hemen Bootcamp seçeneklerinden sana uygun olana katılabilir, teknoloji kariyerine hızlı bir başlangıç yapabilirsin.